- Sinterklaas en zijn collega's

Maar de Sint komt helemaal niet in Nederland alleen. Wij concentreren ons zo op onszelf dat we helemaal niet zien dat ook in andere landen Zwarte Pieten en Sinterklazen rondlopen. Ze heten alleen anders en zijn minder bekend. Maar daarom niet minder leuk.

België

Sint en Piet heten in België ook Sint en Piet. Er is niet zoveel verschil, want ook hier gaat het om de bisschop en zijn knecht, die kinderen cadeautjes geeft. Maar er zijn wel verschillen. Wie de Belgische Sint ooit gezien heeft, merkt dat hij een stuk strenger is dan zijn Nederlandse broer. Bovendien viert hij zijn feest niet op vijf, maar op zes december. Gedichten en suprises vindt de Belgische Sint onzin.

Altijd een uitzondering

In het Friese Grouw doen ze het weer anders: Niet Sint Nicolaas maar Sint Pieter is de goedheiligman, en hij komt niet op 5 december maar op 22 februari. Hij rijdt op een zwart paard en draagt een witte mantel. De legende gaat dat Sint Pieter eerst de hulp van Sint Nicolaas

was. Ze kregen echter ruzie toen Sinterklaas meteen naar Leeuwarden wilde, terwijl Sint Pieter eerst de plaats waar zijn kerk stond (Grouw dus) wilde bezoeken. Sinterklaas nam de cadeaus mee en Sint Pieter moest terug om cadeaus voor de inwoners van Grouw te halen. Ook op verschillende waddeneilanden lopen rond 5 december Sinteromes, Klozems, Klaasomes, Sunderums of Sunderklazen rond, die kinderen en vrouwen die ’s avonds buiten lopen proberen te pakken.

Verder van huis, in Oostenrijk, maakt Krampus de buurt onveilig. Deze ruigbehaarde begeleider van de Heilige Nicolaas ziet er niet al te fris uit en is voor kleine kinderen een stuk traumatischer dan een huppelende Zwarte Piet. Oorspronkelijk was Krampus een helper van Nicolaas, maar ergens is hij begonnen als kleine zelfstandige. Krampus geeft cadeautjes aan de lieve kinderen en aardappelen en kolengruis aan de ettertjes.

Erwtenbeer

In Zuidwest Duitsland loopt nog zo’n eng figuur rond. Deze heet Hans Trapp en is gemodelleerd naar de zestiende-eeuwse Hans von Dratt. Deze adellijke bruut terroriseerde de boeren in de buurt en werd na zijn dood herdacht als de schrik van alle kinderen. In die contreien wordt ook wel de Erbsbär gesignaleerd, een figuur die in lompen rondloopt en erwten rondstrooit, symbool voor vruchtbaarheid.

Hans Muff?

Zwarte Pieten zijn er overal, en ze heten overal anders. Ruprecht, Knecht Nikolaus, Klabauf in Tirol, Zink Knatsch, Hans Muff, je kunt het zo gek niet bedenken. Grote overeenkomsten zijn meestal een zwart gezicht en/of een baard. De Nederlandse Piet is een lachertje vergeleken bij deze woeste figuren. Sinten zijn er ook te kust en te keur: Père Fouettard in de Franse Elzas, Santa in de Engelssprekende landen en andere nauwe verwanten onder de namen Hatscha, Helije Mann, Noel Baba, Pelzmichel, een liefkozend Nicki, angstaanjagende Felsnickel, of botweg Klos of Busseklas.

Broccoli in kruidensaus

In Italië laten ze het cadeautjes geven over aan een vrouw. De goede heks La Befana zorgt op zes december voor alle kinderen. Het verhaal gaat dat deze vrouw in het oude Israel op zoek was naar haar dode kindje en bij het huis van Jezus en zijn ouders aankwam. Ze droeg alle spulletjes van haar dode kind mee en toen ze Jezus zag, dacht ze dat het haar eigen kind was, en gaf ze hem de spullen. Jezus was de vrouw dankbaar en zegende haar. Eén nacht per jaar mocht zij moeder zijn van alle kinderen.
La Befana betekent: ‘brenger van gaven’ en het heksje vult de sokken van kinderen met snoep of met houtskool. Elke familie moet voor het vrouwtje wel een bord met broccoli in kruidensaus neerzetten. Plus een glas witte wijn. Dan heeft onze Sint het slecht bekeken met slechts een wortel voor zijn paard.

Sinterklaas is overal, zoveel is wel duidelijk. En de landen die geen sinterklaas hebben, vullen dat gemis maar op met Santa Claus. De Amerikaanse Santa is trouwens een adaptatie van de Hollandse Sint. De eerste bewoners van Nieuw-Amsterdam (zo heette New York toen het nog van Nederland was) kozen Nicolaas als beschermheilige van de stad. Voor de yanks die de stad overnamen was Sinterklaas echter te streng. De roe, Zwarte Piet en alle andere dingen die met straf te maken hadden werden vergeten en om de folklore een handje te helpen gaven ze Santa een stel rendieren. Zo werd de bolbuikige sledemenner een echt Amerikaans fenomeen. En dankzij het overzeese imperialisme moet Sinterklaas nu hier te lande concurreren met zijn verre achterneef.