Johannespassie van Bach raakt ook als opera
Het Opera Forward Festival, een jaarlijkse traditie van De Nationale Opera in Amsterdam, focust op vernieuwing in de operawereld en onderstreept graag de actuele relevantie van oude werken. Ook het op toneel gezette oratorium Johannespassie van Johann Sebastian Bach houdt de wereld van macht en onmacht een spiegel voor.
Personages
Pierre Audi ensceneert Bachs passiemuziek en omlijst het oude meesterwerk met nieuwe muziek van Annelies van Parys en Samir odeh-Tamiri. Het muzikale evangelie legt meteen de vinger op de intolerantie anno 2017 en de fatale consequenties van populisme. Meesterlijk hoe Audi de trots van Christus, de twijfels van Petrus en de hypocrisie van Pilatus verscherpt door de sobere mise-en-espace en het elkaar voedende spel van audio en video.
Spil
De kortere Johannespassie van Johann Sebastian Bach verrast met een helder verhaal dat weliswaar de Bijbelse moraal op een voetstuk zet, maar het verhaal over een man die tot in de dood wordt opgejaagd door een onstuimig menigte in een scherp licht plaatst. De Joodse bevolking – formidabel door het koor Cappella Amsterdam vertolkt – is de spil van de voorstelling. Levendig en genadeloos roept het alle emoties bij de luisteraar naar boven – hoewel je in de culminatiescènes nog meer felheid zou willen.
X-ray
De X-rays beelden van Wim Delvoye op het grote scherm ontkrachten al in de eerste minuten de evangelische moraal van Bachs opvatting en suggereren een diepere – of andere – kijk op de opeenvolgende gebeurtenissen. Audi begint en eindigt met de subtiele klanken uit ‘And Thou Must Suffer’ van de Belgische componiste Annelies van Parys, die niet alleen in dialoog met Bach komt maar ook tot bezinning over religie inspireert. Van Parys’ muziek gaat naadloos over in Bachs muziek en de vervolging van Christus begint, waarbij het koor constant tussen en rondom het orkest beweegt en zo het toneelbeeld levendig houdt.
Reflectie
Petrus ziet eruit als een zenuwachtige griezel met een capuchon op zijn hoofd en Christus vertolkt majestueus de Joodse koning, waarbij zijn lichaamstaal een net zo belangrijke rol speelt als zijn stem. Niets dan lof voor de acterende solisten en het B’Rock Orchestra onder de ingetogen leiding van Andreas Spering. Toch valt de Britse sopraan Grace Davidson op met haar zeer slanke en bewegelijke stem. Het lukt haar voortreffelijk Bachs essentie te raken met haar aria ‘Zerfliesse mein Herze’, en het publiek te veroveren. Al met al is Pierre Audi’s regie een zeer geslaagde reflectie op de rol van compassie in het kader van religie en lijden in tijden van toenemende politieke spanningen in onze samenleving.
Deze productie is onderdeel van het Opera Forward Festival.
Lex van der Steen 
