Verantwoord experimenteel

Na de eerste beluistering van het derde studioalbum van Portishead, dat toepasselijk Third heet, is de kans groot dat je vertwijfeld achterblijft. Is dit een moeilijk te doorgronden meesterwerk of vormt het opgediende materiaal louter een experiment?

Portishead debuteerde in 1994 met het overweldigende, en nog steeds boeiende album Dummy. Vernieuwend als ze waren, kregen ze vele volgelingen, die het Portishead-geluid als vertrekpunt zagen. Enkele namen zijn Tricky, Crustation en later ook Thievery Corporation. Na het tweede album Portishead en een liveregistratie werd het heel stil rond het trio. Toen na elf jaar de eerste berichten over een nieuw album naar buiten kwamen, werd er dan ook reikhalzend uitgekeken naar de release. Nu is Third er en blijkt dat we moeten investeren om het album te doorgronden.

Voorafgaand aan het verschijnen van de plaat werden we getrakteerd op interviews die onze honger verder zouden opwekken. Ook zijn we inmiddels door de verschillende media gewaarschuwd dat niets op dit album doet herinneren aan het eerdere werk van Portishead. Daarover was het trio uit Bristol in interviews zelf ook heel helder. Echter, mede vanwege de reputatie van Portishead ga je toch vaker naar het album luisteren. Als je de muziek extra tijd gunt zal de kracht van Third zich langzaam maar zeker ontvouwen.

In Small klinkt Portishead ineens weer heel breekbaar. Een geluid in de geest van Dummy. Herinneringen aan het soloalbum van Beth Gibbons worden opgeroepen in The Rip, een song met folkinvloeden die niet misstaan had op haar album Out of Season. Het is een van de meest toegankelijke songs van Third.

Als je het album ontleedt en het de tijd geeft om te groeien, zullen er na iedere luisterbeurt meer herinneringen aan eerder werk naar boven komen. De herkenning wordt langzaam maar zeker groter dan de vervreemding. Portishead is helemaal niet zo vervreemd van haar wortels als de bandleden in interviews wilden doen geloven. Third is voor Portishead niet het kroonjuweel maar zal in de jaarlijstjes van 2008 wel hoog eindigen. Het is een uniek album in de huidige, slaapverwekkende, triphop-scene.