Muziek / Album

tegenvallende herkenning

recensie: Múm - Yesterday was dramatic, today is ok

Soms is het vreemd om ouder werk te horen van een artiest die je al goed kent. De muzikanten in kwestie kunnen inmiddels drastisch anders klinken, of verraden dat ze zichzelf herhalen. Het debuutalbum Yesterday was dramatic, today is ok van het IJslandse collectief Múm is een mooi voorbeeld van hoe het hoort: een natuurlijke ontwikkeling. Dat die in een paar jaar tijd enorm is geweest, maakt van het album een interessant, maar teleurstellend luisterobject.

~

De begaafde multi-instrumentalisten begonnen in 1998 naar eigen zeggen maar een bandje omdat ze niet wisten wat ze anders met hun leven aanmoesten. Een jaar later kwamen ze met een album op de proppen, dat in 2000 internationaal werd uitgebracht. Met lovende recensies brak de band al gauw door buiten de grenzen van het dunbevolkte IJsland – vooral in Engeland. Inmiddels wordt de groep in de hele wereld door publiek en critici omarmd. Hoewel het album nooit bijzonder moeilijk te verkrijgen was, is hij vanaf nu overal in heruitgave beschikbaar en bovendien remastered (het verschil is niet te merken).

Inferieur

De enthousiaste ontvangst destijds was terecht: het is een bijzonder album. Múm creëerde een verbazingwekkend vloeiend geheel van electronische en organische klanken. Het gevarieerde instrumentarium komt zo natuurlijk over, dat je het verschil vaak niet eens merkt. Allerlei samples, synthesizers en computerbeats gaan gepaard met strijkers, blazers, gitaar, enzovoorts. De bijna geheel instrumentale muziek ligt bovendien prettig in het gehoor: het zijn vloeiende, soms vrolijke nummers met een luistervriendelijk tempo. Yesterday was dramatic heeft veel van de kenmerken van de latere albums, maar is in vergelijking daarmee inferieur.

Zang

Múm heeft in de paar jaar na Yesterday was dramatic zoals gezegd een enorme ontwikkeling ondergaan. Opvolger Finally we are no one (2002) bevatte veel van de elementen van de eersteling, maar ditmaal wist de band ze uit te bouwen tot wonderbaarlijke composities, die beter ontwikkeld en beter geproduceerd zijn. De muziek ademt een duidelijkere sfeer uit, die met Summer make good (2004) overtroffen werd: hier is de muziek ronduit meeslepend. Bovendien zingen/neurieën Kristín Anna en Gyða Valtýsdóttir betoverend mooi, wat nu een onmiskenbare schakel van de muziek is geworden. De zo karakteristieke zang van de zusjes (destijds beide 18 jaar oud) is op Yesterday was dramatic bijna geheel afwezig. We horen het alleen, in minder ontwikkelde vorm, in The Ballad of the broken birdie records en (sporadisch) in There is a number of small things.

Kop en staart

De nummers van het debuut hebben nauwelijks structuur (alleen Awake on a train is fraai opgebouwd). De muziek van de latere albums heeft ook geen kop en staart, maar blijft wèl in je hoofd hangen: het is muziek die secuur opgebouwd is maar klinkt alsof er flarden van voorbij komen en weer gaan. Yesterday was dramatic heeft die kwaliteit niet: de nummers zijn moeilijk te onderscheiden en hoe knap de muziek ook gecomponeerd is, ze laat geen blijvende indruk achter.