Robin Hood in new tights

In 1938 werd Korngold tijdens de repetities van zijn opera Der Kathrin benaderd door Warner Bros. om de muziek te schrijven voor Robin Hood. Korngold, net teruggekeerd uit de VS, reageerde niet enthousiast: hij had weinig zin in de reis en had daarbij nog niet eerder iets voor een actiefilm geschreven. Maar het geld was goed, Erich ging en de nazi’s trokken zijn geliefde woonplaats Wenen binnen. Daarmee was voor Korngold als jood de terugweg afgesloten: Der Kathrin werd van het podium geschopt, zijn huis geplunderd en zijn gezin wist ternauwernood via Zwitserland te ontsnappen. Aan de andere kant van de oceaan stroomden de bioscopen vol om Robin Hood te zien en ontving Korngold een Oscar voor de muziek. Tegenstrijdige gevoelens dus, die bijvoorbeeld tot uiting kwamen in het gebruik van een Weense Wals voor de banketscène.

DVD

Een tijdje geleden werd in deze kolommen al de DVD van Michael Curtiz’ briljante swashbuckler genoemd, en het is volkomen terecht dat de filmmuziek van Korngold ook in de DVD-uitgave een ereplaats kreeg. De filmscore ondersteunt een kleine driekwart van de lengte van de film en was een samenwerkingsproject van Korngold met instrumentalist Hugo Friedhofer en Milan Roder. Met Elisabeth and Essex en The Sea Hawk is het waarschijnlijk het beste materiaal voor de bioscoop dat Korngold heeft geproduceerd. Zijn reserves ten opzichte van het actiefilmgenre weerhielden hem er niet van om een spetterende score in elkaar te zetten. Gemakkelijk ging dat niet, overigens: meerdere malen probeerde Korngold vanwege tijdsgebrek onder zijn contract uit te komen (hij had zeven weken) maar de studiobonzen wisten hem -gelukkig- over te halen door te gaan.

Beter goed gejat

Veel van de muziek was nieuw, maar Korngold schuwde er nooit voor om voor zijn ‘gebruiksmuziek’ te lenen uit zijn overige werk. Robin Hoods thema is bijvoorbeeld afkomstig uit Sursum Corda, dat hij schreef op zijn twaalfde. Op zich een ironisch toeval voor een film die eigenlijk ook een omgevallen jongensboek is. Het consequente koppelen van thema’s aan karakters, maar ook het gebruik van vooral strijkers en koperblazers, zijn inmiddels zo vaak gekopieerd dat de muziek soms bijna clichématig overkomt – totdat je je beseft dat je naar de oorsprong van het cliché luistert.

Gepoets

Nu bestond er wel een opname van de filmmuziek, maar die was natuurlijk wel afkomstig uit 1938 en ondanks alle technisch gepoets van de wereld kon je die geen moderne geluidskwaliteit verwijten. In 1983 nam het label Varese Sarabande delen van de muziek opnieuw op, maar van de oorspronkelijke 73 minuten bleven daarbij maar 43 over – de limiet van een LP. Daarom is het goed dat het label Marco Polo (het dure broertje van Naxos) besloten heeft om in zijn serie Great Film Music een nieuwe en ditmaal volledige opname te wijden aan Korngolds score.

Hochromantik

Het eerste dat opvalt is hoe goed Korngolds muziek te genieten is zonder de beelden. Hij schreef in een heel eigen stijl, die niettemin nadrukkelijke verwantschap laat horen met laat-romantische karakters zoals Mahler, maar ook Brahms en Strauss (koper!!) in zich verenigt. Dat een Oostenrijks-Amerikaans project zo goed kan klinken in de handen van het Moskous Symfonieorkest is een heel prettige ervaring. Ik durf de stelling wel aan dat er geen betere opname van deze muziek bestaat, en dan reken ik Korngolds eigen versie mee. De Amerikaan William Stromberg leidt de Moskovieten vaardig door de talloze virtuoze valkuilen van de partituur.

Laag bij de grond

Dat is geen eenvoudige prestatie, want hoewel filmmuziek altijd een wat laagbijdegrondse reputatie heeft gehad, is het enorm moeilijk voor een orkest om al die korte, complexe stukjes aan elkaar te zetten. Je hebt eigenlijk geen rustige, maar wel heel veel turbulente stukken. Maar hier klinkt geen moment onzekerheid; vooral het ensemblewerk van de strijkers en blazers is indrukwekkend.

Perfect

Geen minpuntjes? Nou nee, eigenlijk niet. De opnamekwaliteit is fantastisch, de reconstructie van de muziek door John Morgan zeer zorgvuldig uitgevoerd en het CD-boekje is een lust om te lezen, met informatie over zowel Korngold als de film en de score zelf. Dit is verplichte kost voor elke filmmuziekliefhebber; mocht je van de DVD hebben genoten dan verdient deze CD er zonder twijfel een plaats naast. Wat mij betreft de beste klassieke CD van het jaar.