Geen verrassingen, wel bakken kwaliteit

Syro bevat geen stijlwisseling, vernieuwingen of andere verrassingen, en mist daardoor wellicht wat van de urgentie die eerdere Aphex Twin-muziek wel had. Wel is het eenvoudigweg steengoed.

Als het eerste officiële Aphex Twin-album in dertien jaar uitkomt, dan is er wat aan de hand. Richard D. James, de man achter het alias, is immers een absolute legende op het gebied van elektronische muziek. Hij is voor velen een grote inspiratiebron en ontwikkelde bijvoorbeeld software die de mogelijkheden van het electronic-genre flink uitbreidde. Toch waren de eerste reacties op Syro zeker niet louter positief. Er heerst wat teleurstelling omdat Richard deze keer niet verrast met een onverwachte stijlwending. Bovendien is een veelgehoorde klacht dat het, voor zijn doen, allemaal wel erg toegankelijk en braaf klinkt.

Minst avontuurlijke plaat?
Daar zit ook wel wat in. Want inderdaad, de altijd grillige en veelzijdige Richard komt met een eigenlijk heel typische Aphex Twin-plaat. Voor zover je daar bij deze artiest over mag spreken, kun je het zelfs over ‘doorsnee’ hebben — en dan vergelijken we dit met muziek van meer dan tien jaar geleden. Ja, dit is wellicht zijn gemakkelijkst behapbare, minst experimentele, misschien zelfs minst avontuurlijke plaat.

Als we onszelf daar overheen hebben gezet, is het een idee te gaan luisteren naar de muziek zelf. Want wat heeft deze excentriekeling weer een fijn album in elkaar geknutseld! Zoals gebruikelijk vliegen de tegendraadse ritmes, sterke melodieën, gekke stemmetjes, vreemde vervormingen en fijnzinnige accenten je zonder pauze om de oren. Nee, je hoeft je niet te vervelen. De uitstekend uitgekiende afwisseling tussen druk en rustig, hard en zacht, en bloedmooi en bevreemdend draagt hieraan bij; de plaat vormt een goed uitgebalanceerd geheel.

Gewoon steengoed

Het glijdt alleen allemaal net wat makkelijker de oren in dan sommige andere muziek van Aphex Twin. In ‘Minipops 67’ staan de melodieën bijvoorbeeld zodanig op de voorgrond, dat het een regelrecht pakkend nummer is. Het onvervalst dansbare ‘180db_’ bevat zowaar een heuse ‘boem boem’-technobeat die het in een club niet slecht zou doen. De gekte komt dan weer goed naar voren in ‘CIRCLONT14’, waarbij razende ritmes en een verdwaasd klinkende vocale sample samen een apart sfeertje neerzetten.

Maar er is ook ruimte voor oprechte schoonheid. Het tien minuten durende hoogtepunt ‘XMAS_EVET10’ vormt met zijn subtiele ritmes en kalme melodieën een warm klankenbad, waarin je zonder klagen nog veel langer zou kunnen wegzinken. Afsluiter ‘Aisatsana’ is een prettig, minimalistisch pianostuk dat je na alle indrukken weer wat tot rust kan brengen, maar voelt ook een beetje als mosterd na de maaltijd. Als dat echter het enige echte minpunt is…

Al met al is Syro dus een consistent, uitgebalanceerd en kwalitatief hoogstaand album, dat zich gemakkelijk staande houdt tussen platen als Richard D. James Album (1996) en Drukqs (2001). Het zal het muzikale landschap op geen enkele manier veranderen, noch zal het een nieuwe dimensie toevoegen aan Richard D. James’ carrière. Wel is het simpelweg steengoed — ook niet onbelangrijk.