Who More Sci-Fi Than Us, hedendaagse kunst uit de Caraïben

Het kan zomaar een prachtige combinatie zijn: een zomer in Amersfoort opgefleurd met Caribische kunst. Gastcurator Nancy Hoffmann wilde de kunst van de zonnige Caraïben dan ook graag naar Nederland brengen. Deze voormalig directeur van het Instituto Buena Bista – Curaçao Center for Contemporary Art in Willemstad (Curaçao), vond het hoog tijd worden om aandacht te besteden aan dit ondergeschoven kindje.

Gedeelde identiteit
De Nederlandse band met bijvoorbeeld de Antillen of Suriname is duidelijk. En toch zien we de kunst uit dit gebied zelden. KAdE toont met Who more sci-fi than us een representatieve selectie van hedendaagse kunst uit het Caribisch gebied. Er zijn schilderijen, foto’s, installaties en video’s van 37 kunstenaars te zien die landen vertegenwoordigen als Cuba, Jamaica, Costa Rica en Haïti. De tentoonstelling oogt vrolijk door het vele kleurgebruik in de kunst. Who more sci-fi than us vertelt het verhaal over de cultuur, identiteit, geschiedenis en sociale condities van het gebied. Vragen als ‘wat zijn de politieke omstandigheden?’, ‘wat is de rol van religie?’ en ‘hoe ziet het dagelijks leven van de gemiddelde bewoner eruit?’ komen hierin naar voren.

Marvin Bartley: The Great Rape

Typische kleurrijke kunst in combinatie met een heftig onderwerp is te vinden in werk van de Jamaicaan Marvin Bartley. Als fotograaf is hij geïnspireerd door de klassieke schilderkunst. Dit komt in zijn werk naar voren in de compositie en gebruik van licht. Hij laat zich hierbij beïnvloeden door het christelijke geloof. Dit komt ook naar voren in zijn kunstfoto The Great Rape uit 2011. Vanwege de compositie doet het werk denken aan kunst van vele eeuwen geleden over het christendom. Een groot deel van de Jamaicaanse bevolking is dan ook christelijk. Maar de foto laat iets zien wat ver van het geloof af staat: een verkrachting. Bartley brengt dit zware onderwerp onder de aandacht door gebruik van heldere kleuren. Het effect hierbij is surrealistisch, iets wat in de gehele tentoonstelling een rol speelt. Of, zoals de Dominicaans-Amerikaanse auteur en Pulitzer Prize winnaar Junot Diaz het in zijn boek Het korte maar wonderbaarlijke leven van Oscar Wao formuleert: ‘It might have been a consequence of being Antillean. Who more sci-fi than us?’.

Ryan Odubar: Kima Mom

Who more sci-fi than us?
Sommige kunstenaars in de tentoonstelling nemen hun eigen cultuur op de hak. Zo ook Ryan Odubar in zijn video Kima Momo (2011). Het is een commentaar op de macho cultuur in de Caraïben. Kima Momo portretteert de moderne man en vrouw. De moeder wordt neergezet als de dominante figuur binnen de familie. Ze speelt een centrale rol in de ontwikkeling van de dochter tot dramatische schoonheidskoningin en de zoon tot macho.

De tentoonstelling toont onder andere schilderijen, sculpturen, installatie en film van jonge, veelbelovende kunstenaars en de meer gevestigde orde. Door de vele verschillende thema’s geeft het een goed beeld van wat er allemaal speelt in het Caribisch gebied. Thema’s als identiteit, migratie en immigratie, nationalisme, globalisering en kolonialisme zijn altijd interessant. Toch schuilt daarin ook het gevaar dat het onderwerp misschien iets te breed is. Het wil allerlei prangende onderwerpen behandelen terwijl er verschillende ‘moederlanden’ zijn. Deze moederlanden zijn van invloed op het leven in de diverse landen. Hoewel de kunst uit deze regio zeker deze aandacht verdient, was iets meer beperking binnen de tentoonstelling wellicht op zijn plaats geweest.