Surrealistische modefotografie

Viviane Sassen, Carven campagne, Femme été 2012

Sassen (Amsterdam, 1972) drukt al 17 jaar haar stempel op de internationale modefotografie. Met haar eigenzinnige taal van verstrengelde lichamen, sculpturale composities en abstracte vormen heeft ze een onmiskenbare eigen stijl ontwikkeld. Dit is te zien in In and out of fashion in Huis Marseille.

Viviane Sassen begon al vroeg in haar carrière met het onderzoeken van het lichaam, getuige de fotoserie Nude. A Journey. Deze experimentele serie bestaat uit foto’s waarin lichamen dermate met elkaar verstrengeld zijn, dat haast niet te zien is hoe het in elkaar zit. Dat levert soms surrealistische composities op. Die verstrengeling is een terugkomend element in Sassens werk.

Schilderen met lichamen
In een van de zalen is een continue projectie van meer dan 300 foto’s uit diverse advertentiecampagnes te zien. De beelden zijn als een filmrol aan elkaar geplakt en worden in een verticale flow op zowel de muur als de grond geprojecteerd. De kijker wordt omsingeld door de foto’s. De voortdurende stroom van beelden maakt het mogelijk Sassens werk goed in je op te nemen en te analyseren.

Viviane Sassen, Carven campagne, Femme été 2012

Sassen combineert lichamen met abstracte achtergrondvormen. Ze speelt met middelen als schaduw, zonlicht en reflectie. Soms doen de composities denken aan een kubistisch schilderij. Ook werkt ze met lijnen. De wijsrichting van een been wordt gekopieerd in een lijnenspel op de achtergrond. Het lichaam van het model is altijd onderdeel van de compositie, nooit speelt het de hoofdrol. Sassen benadrukt het lichaam; gezichten zijn vaak onherkenbaar of zelfs geheel niet in beeld. Ze roteert haar opnamen soms, zodat de modellen de zwaartekracht lijken te negeren. Sassens eigenzinnige en niet-commerciële aanpak stelt haar in staat de grenzen van de modefotografie op te zoeken en te overschrijden.

Voorspel
Voor Sassen is de samenwerking met stilisten en modellen belangrijk. Dit komt in de fraai vormgegeven serie Foreplay tot uiting. Deze serie vormt een intiem kijkje in de keuken van de modefotografie. Er zijn momenten vastgelegd vlak voor of vlak na de daadwerkelijke fotoshoot. Een visagiste legt de laatste hand aan de make up van het model, een mouwtje wordt rechtgetrokken, een model wordt in de juiste positie gezet. Het levert een zekere mate van concentratie op, er wordt gewerkt naar het perfecte fotomoment. Als kijker voel je de spanning opbouwen, maar tegelijkertijd is er een bepaalde verstilling in de foto te bespeuren. Dit alles wordt vormgegeven met het voor Sassen kenmerkend spel van abstractie en afstandelijkheid. De serie vormt een intrigerend onderdeel binnen haar oeuvre. 

Viviane Sassen, Roxane Danset in Cardin (For Fantastic Man), 2009

De tentoonstelling in Huis Marseille geeft een overzicht weer van de modefotografie van Sassen. De verzameling is te waarderen, alleen al vanwege het feit dat het een overzicht van 17 jaar werk behelst. Het is echter jammer dat er nergens verdieping op haar werk wordt gegeven. De series worden gepresenteerd zonder begeleidende tekst of uitleg. Het enige moment dat de beschouwer een kijkje in het brein van de fotograaf kan nemen, is bij het geëtaleerde dagboekje waarin Sassen een aantal inspirerende momenten uit haar jeugd beschrijft. Het is te gemakkelijk dit gebrek aan duiding te wijten aan het modegenre, dat door de buitenwacht vaak als oppervlakkig wordt beschouwd. Juist bij een genre-overschrijdende fotograaf als Sassen zou het goed mogelijk moeten zijn context en duiding aan het werk te geven. Het voelt als een gemiste kans dat dit bij deze tentoonstelling niet is gedaan.