Kunst / Expo binnenland

Soll Lewitt-Fotowerken

recensie: Sol LeWitt’s fotowerken en de weg naar conceptualisme

.

~

De band tussen het Haags Gemeentemuseum en Sol Lewitt is hecht. Het museum bezit een aantal van Lewitt’s sculpturen en tevens heeft Lewitt op de muren in een hal wandschilderingen aangebracht. De kunstenaar schonk veel van genoemde werken aan het museum omdat in Den Haag in Europees verband voor het eerst aandacht werd geschonken aan minimalistische kunst en Lewitt er zijn eerste solotentoonstelling had.

Het einde van de beeldhouw- en schilderkunst

Veel van Lewitt’s werken zijn minimalistische sculpturen, tekeningen en schilderijen. De meeste sculpturen zijn witte kubussen, bevestigd aan de wand of al dan niet gestapeld op de vloer. Deze sculpturen betekenden voor de kunst het ultieme nulpunt van de sculptuur, verder kon zij niet worden gereduceerd. De beeldhouwkunst was terug gebracht tot haar essentie, de drie dimensionaliteit. Ook Lewitt’s schilderijen en tekeningen bezitten een sterk gereduceerd karakter. Vaak betreft het werken met vlakke kleuren en lijnen waar het enkel nog handelt om het vormenspel. Lewitt lijkt als het ware onderzoek te doen naar de mogelijkheden van het tweedimensionale vlak.

Het eerste gebruik van de fotografie

~

In 1964 maakte Lewitt Muybridge I en Muybridge II. De twee werken werden vernoemd naar de fotograaf Edward Muybridge. Deze slaagde er als eerste in om de bewegingen van mens en dier in fases vast te leggen. Hij deed dit door twaalf fotocamera’s naast elkaar te plaatsen en die snel achter elkaar een foto te laten maken.

~

De twee sculptuurgroepen worden bijgestaan door foto’s waarbij steeds verder wordt ingezoomd op het naakte lichaam van een vrouw. Daarbij gaat het Lewitt om het suggereren van beweging. De kunstenaar is met andere woorden nog erg formalistisch bezig.

Autobiography

~

Lewitt heeft in het verleden tevens nog een heel andere manier van fotografie gebezigd. Een van de eerste keren dat Lewitt gebruik maakte van fotografie, was bij de performance Buried Cube Containing an Object of Importance but Little Value in 1968. Deze performance legde Lewitt vast in negen foto’s die hij presenteerde in een raster. Dit werk is het eerste dat in de tentoonstelling is te zien. Een ander werk dat in Den Haag wordt getoond is Autobiography uit 1980. Hier toont Sol Lewitt in 1011 foto’s voorwerpen uit zijn omgeving. Zoals de kunstenaar zelf al zei, bood de fotografie hem:

[…] a means of getting away from formalism: to get away from the idea of form as an end and rather to use it as a means […]

Het werk de bedoeling dat het werk in boekvorm zou worden uitgegeven. Het was een manier om een meer vertellende stijl in zijn kunst te brengen. Hiermee effende Lewitt een baan voor zijn latere conceptuele en seriële kunst.

Klein maar fijn

De tentoonstelling laat het omslagpunt zien van een minimalistische naar een meer vertellende stijl. Tot nu toe niet is nog niet veel aandacht besteed aan dit element van Lewitt’s kunst. Zijn fotografisch oeuvre mag dan klein zijn, daarmee is het nog niet minder interessant.