Gerecyclede concepten, zonder alternatieven

Het onderwerp van Oceans of Lemonade. Or the trouble with living in times of fulfilled utopias van Pierre Bismuth in samenwerking met Ceel Mogami de Haas, Cory Arcangel, Cyprien Gaillard, Matias Faldbakken, Matthijs Bouw is zwaar, maar simpel. We leven in een disfunctioneel systeem dat we zelf hebben geschapen en zelf in stand houden.

Maatschappijkritiek

Naast de maatschappij waarin wij leven wordt vooral het modernisme aangevallen. Het modernisme is een theoretisch kader dat zijn hoogtepunt kende aan het begin van de twintigste eeuw en zich ondanks de vele tegenbewegingen sinds de jaren zestig, diep in ons denken genesteld heeft. Het gedachtegoed wordt gekenmerkt door een sterk geloof in het idee dat de toekomst altijd beter zal zijn voor iedereen en dat dit met name bereikt zal worden door middel van techniek. In de kunsten resulteerde dit geloof in een bijzonder actieve en zich razendsnel ontwikkelende avant-garde. Binnen deze avant-garde is het geloof niet zozeer dat de techniek de toekomst zal verbeteren, maar dat de ontwikkeling en democratisering van kunst dat zal doen.

Disfunctioneel modernisme

De tentoonstelling opent met onder andere het werk Complexe de Villa’s. Bismuth levert commentaar op juist die onderdelen van het modernisme die zich nu nog zichtbaar manifesteren in de maatschappij. Villa Savoye van de architect Le  Corbusier is bewerkt tot een flat, zodanig dat het niet zou misstaan in een portfolio van een projectontwikkelaar. Naast de maquette en de bouwtekeningen is ook een bewerkte foto te zien van het gebouw met twee reeds vervallen modernistische flats op de achtergrond. Het is duidelijk: het modernsime heeft niet de vooruitgang gebracht die het beloofd heeft en wordt ondanks dat nog steeds veelvuldig toegepast.  

Spullen maken niet gelukkig

Objects That Should Have Changed Your Life is daarnaast, in dezelfde zaal  te zien. In dit werk zijn onder andere een zonnebank, een bijzonder ingewikkelde keukenmachine, zelfhulpboeken en nepwimpers op een sokkel gezet. Bismuth heeft bezoekers gevraagd om objecten aan te dragen. De eis voor de bijdrage was dat het voorwerp in kwestie niet had gedaan waar het voor was aangeschaft: het leven van de koper verbeteren.

The Bruce Nauman Project

In grafieken en tabellen wordt in the Bruce Nauman project uit de doeken gedaan wat de hedendaagse kunstenaar populair maakt en wat hij waard is. Bismuth stelt in de zaaltekst dat het alom geaccepteerd wordt dat het alleen om marketingwaarde gaat en dat zelfs de kunstenaars zich zo krampachtig mogelijk naar dit idee proberen te voegen. Hierdoor bestaat er geen avant-garde meer omdat iedereen zich meteen aan de nieuwste ontwikkelingen aanpast. 

Geen alternatieven

De boodschap van de werken in deze tentoonstelling is in veel gevallen uitgekauwd en goedkoop. Pierre Bismuth leunt in zijn vorm en inhoud teveel op zijn voorgangers uit de jaren zestig en zeventig. De kritiek op het kapitalisme, het modernisme en de kunstwereld is al eens gehoord. Dagelijkse voorwerpen, dagelijkse handelingen en het toeval als onderwerp zijn al eens gezien. Bismuth laat het falen zien van ons denken en het systeem dat daaruit is ontstaan, zoals dat al zo vaak is gedaan zonder enige oplossing of alternatieve retoriek aan te dragen.

Klunzige tragiek

Toch bevat de tentoonstelling een indrukwekkend werk, hoewel niet van de hand van Bismuth Untitled (locker sculpture) van Matias Faldbakken bestaat uit vier sportschoolkluisjes, in het midden samengedrukt door industrieel band. Het dramatisch uitgelichte werk straalt een zekere klunzige tragiek uit. Geïsoleerd draagt het zijn vreemdsoortig noodlot. In zijn pretentieloosheid is het een verfrissende afsluiter  van een hoogdravende tentoonstelling.