Eerste beurs ter wereld voor autonoom design

Een grote zaal in Las Palmas is opgedeeld in een aantal kleinere ruimten waar Droog, Tuttobene, Koninklijke Tichelaar Makkum, het Zuiderzeemuseum en verschillende galeries hun topontwerpen en -ontwerpers laten zien. In deze ruimten lijkt autonoom design vooral van toepassing op meubels, sieraden, aardewerk en (wand)kleden.

Vivid Gallery, Rotterdam; foto: Udo Feitsma

Galerie Marzee toont een uitgebreide collectie sieraden van veel verschillende ontwerpers. Deze galerie presenteert sculpturale sieraden, die veelal groot en opvallend zijn. Zo ook de serie broches en kettingen die Ineke Heerkens ontwierp met de vorm van een stoel als uitgangspunt. Het silhouet van een stoelleuning of poot is hier en daar te herkennen in de van aluminium en groene textiel vervaardigde robuuste sieraden.
Het Designhuis toont onder andere een houten stoel van Gudrun Lilja die geheel in wol is gewikkeld. Dit roept onmiddellijk de associatie op met de Dutch design klassieker Knitted Chair van Marcel Wanders, ondertussen alweer jaren geleden onderdeel geworden van de collectie van Droog. En die verwijzing kan niet onbedoeld zijn.

Droog klassiekers

Droog heeft het voorrecht de eerste stand op de beurs te bemannen. Hun best verkopende product, de ladenkast van Tejo Remy, staat centraal opgesteld. De ladenkast, uit 1991, behoort tot de klassiekers. Een tiental verschillende laatjes, waaromheen passende frames zijn gemaakt, worden bijeen gehouden met een band. Het concept is doeltreffend in zijn eenvoud, de kast geraffineerd in de uitwerking. Het staat voor recyclen zonder geitenwollensokkenimago en is oogstrelend.

Snijvlak kunst en design

Køppe Gallery, Kopenhagen; foto: Udo Feitsma

Toch blijft de vraag wat er nou precies bedoeld wordt met autonoom design. Het wordt het snijvlak tussen kunst en design genoemd, maar het lastige is dat deze termen zich vaak al net zo moeilijk laten definiëren. ‘Limited edition’ laat men vaak vallen, maar terecht merkte Erik Schilp op, directeur van het Zuiderzeemuseum en partner van Object, dat dit weinig zegt over de artistieke waarde van een object.
En dat is wel iets waar autonoom design aan zou moeten voldoen: het moet naast een gebruiksvoorwerp ook een artistiek object zijn. Het moet niet alleen bruikbaar zijn, maar ook  ook een idee vertegenwoordigen dat ontsproten is aan het brein van een kunstenaar. Daar verwijst het woord autonoom naar. Dit zijn dus niet altijd de meest functionele ontwerpen, maar objecten die je aan het denken zetten, aan het lachen maken en de aandacht trekken. Toch waren de stiltes veelzeggend die de professionals als Renny Ramakers, medeoprichter van Droog, lieten vallen op de veelgestelde vraag ‘wat is autonoom design?’

Autonoom of niet?

i+i, Milaan; foto: Udo Feitsma

Hoewel de meeste objecten in Las Palmas in te delen zijn ergens in dit grijze gebied tussen kunst en design, roept de stand van Hans Appenzeller de vraag op ‘wat is er autonoom aan deze sieraden?’ Vergeleken bij de omringende inventiviteit en uitbundigheid vallen deze traditionele kettingen toch een beetje in het niet.Aan de andere kant is moeilijk te duiden wat er ‘design’ is aan bijvoorbeeld de prachtige witte porseleinen wandobjecten van Valéria Nascimento, die meteen doen denken aan de ritmes die Jan Schoonhoven in zijn Nul-kunstwerken opriep. Het is zijn geen gebruiksvoorwerpen en refereren enkel daaraan in materiaalgebruik, porselein.
Maar wanneer je de definities laat voor wat ze zijn kan je bij Object Rotterdam je ogen de kost geven en genieten van doordachte ontwerpen en (kunst)objecten. Van de klassiekers van Droog tot de beloftes van het Sandberginstituut.