Loco Motion dendert museum in

De werkelijkheid is het uitgangspunt van het werk van Job Koelewijn. Tot en met 8 juni aanstaande houdt hij een groot deel van De Pont bezet  met zijn fotografie en installaties. Maar daar blijft het niet bij, want ook op het plein voor de ingang van het museum is al één van Koelewijn’s installaties te zien. In deze tentoonstelling toont hij een combinatie van oud en nieuw, speciaal voor De Pont ontworpen werk.

In 1992 studeert Job Koelewijn (1962) af aan de Rietveld Academie. Zijn afstudeerproject omvat onder andere een schoonmaakbeurt van het tentoonstellingspaviljoen van de academie, wat hem meteen bekendheid geeft in de kunstwereld. In de jaren die volgen, sleept Koelewijn een aantal prijzen in de wacht, waaronder de Sandbergprijs in 1999 en de Dr. A.H. Heinekenprijs in 2006. Zoals gezegd opent de tentoonstelling al op het plein voor het museum, met Cinema on Wheels. Dit is een verplaatsbare bioscoop, compleet met stoelen, geluiden en de juiste sfeer. In plaats van een filmdoek is er een kader uitgesneden in de container, waardoor naar het plein en de straat gekeken kan worden. Hier is de werkelijkheid zelf te zien in plaats van een filmische weergave daarvan.

De Tijd loopt

De toeschouwer betreedt de tentoonstellingsruimte via één van de meest indrukwekkende installaties van Koelewijn. Het is een nagebouwde klokkenwinkel, gevuld met talloze klokken. Iedere klok is op een ander tijdstip stil blijven staan. Niet de wijzers van de klokken lopen, maar de winkel tikt als de slinger van een pendule. De bezoeker moet door de smalle opening die hierlangs ontstaat glippen; alles draait hier om timing. De installatie was eerder te zien in een Amsterdamse galerie. Om het gevoel van tijd en plaats extra te testen, is ook een deel van het interieur van de galerie nagebouwd in De Pont. Job Koelewijn speelt zo met de begrippen plaats en tijd: op het eerste gezicht hetzelfde, maar op een andere plaats en in een andere tijd. Hij is continu bezig met de zintuigen en communicatie, middels installaties, maar ook middels fotografie. Eén daarvan is een titelloos zelfportret. Hij is te zien met zwartharige hondenoren op de plek van zijn ogen, waardoor hem het zicht wordt ontnomen. De tijdelijke chirurgische ingreep levert een vreemd, surreëel beeld op.

Literaire Horizon

Wanneer je eenmaal in de grote zaal staat, wordt je blik onmiddellijk getrokken door het voor het eerst tentoongestelde Horizon. Een tientallen meters lange boekenwand met daarop talloze covers, van lectuur tot literatuur, van Heidi tot aan het Communistisch Manifest. Alleen de omslagen zijn te zien, weliswaar achter een laag plexiglas. Wat daarachter schuil gaat, blijft verborgen. Over de volle breedte van de wand stroomt water naar beneden. Koelewijn stelt zich hierbij de vraag of het water juist de verhalen uit de boeken tot leven brengt, of is het een reinigingsritueel ten afscheid?

Koelewijn heeft iets met boeken. Dit blijkt wanneer in een volgende ruimte een jukebox te zien is, waaruit in plaats van muziek de stem van de voorlezende kunstenaar te horen is. Op sokkels voor de jukebox liggen wederom boeken en stapels cassettebandjes, waarop de ingesproken tekst van de boeken. Ook hier weer zware kost, zoals Kritiek van de cynische rede.

Rood, of toch blauw?

De tentoonstelling Loco Motion van Job Koelewijn eindigt met de installatie Red, yellow and blue. Het werk manifesteert zich als een door de bezoeker te maken gedwongen keuze. Via één van de drie gekleurde poorten dien je de zaal verlaten. Achter iedere poort gaat een twintig meter lange perspex gang schuil. Hij maakt met deze installatie duidelijk dat het leven een continu proces van keuzes is; afhankelijk van je keuze kom je steeds op een andere plaats terecht. Opvallend veel bezoekers kiezen ervoor om via de rode gang verder te gaan, maar ik ga voor blauw en kom later terug om de andere twee kleuren te bewandelen. Ik wil namelijk niet kiezen, ik wil juist alles beleven. Koelewijn zoekt naar interactie met zijn publiek en lijkt hierin te slagen.