Be what you want but stay where you are

Maja Bajevic, Green, green grass of home, 2002

In de achttien minuten durende film Green, green grass of home (2002) van Maja Bajevic vertelt een vrouw ons hoe haar nog te bouwen huis eruit komt te zien. Ze bevindt zich op dat moment in een groen weiland. Boven in het scherm zie je mensen hardlopen, fietsen of de hond uitlaten op een weggetje dat het gras aan beide kanten doorsnijdt. Op de plek waar nu rust heerst, waar mensen genieten, zal het binnenkort een drukte van jewelste zijn. Drukte veroorzaakt door het bouwen van een huis of misschien wel een hele woonwijk.

Prostitutie

The Black File (1976) van Sanja Ivenkovic toont een boek waarvan op de ene bladzijde oproepen tot tips over vermiste meisjes staan en op de andere bladzijde advertenties voor escortservices. Het brengt pijnlijk duidelijk de problematiek naar voren van Oost-Europese ronselpraktijken en ontvoeringen ten behoeve van de prostitutie. Dezelfde problematiek die in de film Lilja 4-Ever uit 2002 van Lukas Moodysson ook zo duidelijk wordt geïllustreerd. Het blijkt niet uitsluitend iets van deze tijd. Negenentwintig jaar geleden was de situatie net zo schrijnend als tegenwoordig. Een gegeven dat het werk van Ivenkovic actueel maakt. Maar in hoeverre is dit kunst? Ivenkovic roept associaties op die misschien niet met de werkelijkheid stroken. Over de rug van vermiste meisjes presteert zij het haar aanklacht tegen praktijken als ontvoering te maken. In hoeverre misbruikt zij het leed van mensen (ouders die hun kinderen kwijt zijn, meisjes die misschien daadwerkelijk in de prostitutie zijn beland na een ontvoering) ten behoeve van haar kunst? Is dit niet meer een misselijk makend pamflet tegen bepaalde praktijken? Naar mijn mening wel.

Zonde

De twee curatoren lijken alle kunst die het stempel Be what you want, but stay where you are konden dragen in de twee verdiepingen van Witte de With te hebben neergepoot. Van hekjes die tussen de ingangen naar verschillende zalen zijn gezet tot een diaserie over de inbraak bij een kerncentrale tot beeldvorming over internationale bedrijven als Nike of ING, alles in de tentoonstelling lijkt een punt te maken. Het zijn in deze tentoonstelling niet de kunstenaars die aan het woord zijn, het zijn juist de curatoren die de grootste stem hebben. Ze schreeuwen hard, dat wel. Maar het lijkt hetzelfde als bij schapen: ‘Veel geblaat, weinig wol.’ De kunstwerken worden overstemd door een leeg statement van twee curatoren die over hun toeren zijn geraakt. Er zijn goede werken te zien, ze hadden alleen een beter stempel verdiend dan Be what you want, but stay where you are.