Kunst / Expo binnenland

Ontwapenende censuur

recensie: Amie Dicke - Nabeeld

.

Dicke corrigeert beelden door ze te bedekken, aan te tasten of delen ervan te verwijderen. Waar censuur doorgaans toegepast wordt om informatie achter te houden, zijn Dicke’s correcties bedoeld als aanwijzingen om inzichtelijk te maken wat we juist wel zouden moeten zien. Hoewel de verschijningsvorm van de werken in Nabeeld divers is – het zijn sculpturen, bewerkte fotobeelden, maar ook ingrepen in de ruimte – is de rode draad overduidelijk: corrigeren en aantasten met als doel ruimte creëren om zichtbaar te maken.

Red Paint and Beer Bottle (2011)

Red Paint and Beer Bottle (2011)

Aantastend materiaalgebruik
Door delen van beelden weg te snijden of te schuren creëert Dicke een leegte die toestaat dat we iets anders zien dan daarvoor. In Red Paint and Beer Bottle (2011) is de hoofdpersoon, op de schoenen na, uit het beeld verwijderd door het te bewerken met schuurpapier. Een paradoxale handeling omdat door de toevoeging van het schuren een leegte tot stand komt. Ze corrigeert het beeld, niet omdat we iets niet mogen zien, maar om ons bewust te maken van wat we anders niet zien: de rode verf onderaan de regenpijp en het bierflesje rechts in de hoek. Zij krijgen een merkwaardig soort aanwezigheid door hun ogenschijnlijke betekenisloosheid.

Dicke gebruikt tevens de al aanwezige leegte om wat geweest is tentoon te stellen. Hartlijn (2012) is een site specific werk dat ontstaan is door de gaatjes in de muur op te vullen met goudkleurige reddingsdekens. Hierdoor wordt de geschiedenis, de littekens in de muur die ons herinneren aan waar tijdens de vorige expositie de werken van Zandvliet hingen, letterlijk warm gehouden.

The Battle of Magenta (2012)

The Battle of Magenta (2012)

Een plaats in ruimte en tijd
Het kader waarbinnen een kunstwerk zijn betekenis krijgt, de context, is bepalend voor hoe we het interpreteren. De muren van GEM, die normaliter na elke tentoonstelling glad gestuukt worden, doen voorkomen dat de ruimtes een onbeschreven blad zijn. Door juist de aangetaste muren te gebruiken liet Dicke in Hartlijn zien geïnteresseerd te zijn in de voorgeschiedenis van de ruimte. Deze interesse komt ook naar voren in The Battle of Magenta (2012). In dit werk wil Dicke een brug slaan tussen GEM en het Gemeentemuseum. Dit doet ze door archiefbeelden van het Gemeentemuseum en beelden uit haar eigen collectie te laten weken in een langwerpig bassin met een dun laagje water. De inkt laat los en beeltenissen vloeien samen tot een nieuw verhaal. De verwijzing naar de vijver voor het Gemeentemuseum is niet te missen.

Het is niet alleen de geschiedenis die de context mede bepaalt, het is ook de taal en de manier waarop Dicke deze gebruikt in haar titels. The Battle of Magenta verwijst naar een veldslag nabij de Italiaanse stad Magenta in de negentiende eeuw. Magenta is de eerste kleur die loskomt van het papier wanneer de beelden in aanraking komen met water. De talige context die de titel aan het werk geeft is dus een dubbele. Enerzijds verwijst het naar een gebeurtenis in de geschiedenis, anderzijds representeert het de strijd die  magenta levert om zo lang mogelijk eigen te blijven aan haar plaats in ruimte en tijd.

Map (2008), wijn en inkt op wereldkaart

Map (2008), wijn en inkt op wereldkaart

In een maatschappij waar het veelal draait om gezien worden slaagt Dicke er met Nabeeld in de bezoeker deelgenoot te maken van de wereld achter het beeld. Ze verschaft inzicht in wat er ontstaat door een onthulling of bedekking. Haar censuur brengt een combinatie van bevrijding en bewustwording teweeg die de tentoonstelling meer dan de moeite waard maakt.