Boeken / Fictie

Hoogst literair, weinig thriller

recensie: Heerma van Voss & Heerma van Voss - Ultimatum

De gebroeders Daan (1986) en Thomas (1990) Heerma van Voss hebben de handen ineengeslagen en verrijken hun schrijf-loopbaan met de productie van een thriller. Maar de gezamenlijke vingeroefening levert niet meer op dan een goedgeschreven detectiveverhaal.

Dat de broers kunnen schrijven is inmiddels wel bewezen met een lange lijst aan romans, verhalen, essays, columns, enzovoort. Het lijkt dan ook een spontaan plan, misschien ontstaan aan de borreltafel, om eens een thriller aan te pakken. Even komt de beruchte uitspraak van schrijfster Connie Palmen in gedachten, waarmee ze thrillerschrijfster Saskia Noort de toegang tot hogere literaire regionen ontzegt, omdat het kunstmatige label ‘literaire thriller’ volgens Palmen alleen ‘nietsnutten’ vertegenwoordigt. De broers Heerma van Voss kiezen voor de omgekeerde weg: vanuit de literatuur het thrillergenre betreden – waarbij overigens opvalt dat Ultimatum getypeerd wordt als ’thriller’ zónder de vermelding ‘literair’.

Schrijftalent

Ultimatum staat goed in de steigers. De voormalig psychiater Aron Mulder leidt na de onopgehelderde moord op zijn vrouw een teruggetrokken leven. Door de geruchten over zijn betrokkenheid bij haar dood is de breuk met zijn zoon Alexander, die inmiddels in New Orleans woont, definitief geworden. Als Alexander op zijn beurt wordt verdacht van de moord op zijn vriendin Nathalie Underwood vertrekt Aron naar Amerika om zijn zoon bij te staan en zo mogelijk vrij te pleiten. Dan volgt een geijkt patroon van bekende stappen: Aron schakelt een wat morsige privé-detective in maar gaat vooral zelf op onderzoek uit, een overspannen politierechercheur werkt tegelijkertijd aan de zaak, er wordt nog een moord gepleegd en de niet-verrassende oplossing volgt als het ware vanzelf. Een gemiddelde Baantjer-aflevering dus.

De veelbelovende opbouw zegt alles over het schrijftalent van de auteurs. De situatie wordt goed geschetst, te beginnen met de Amerikaanse moordzaak, om vervolgens de hoofdpersonages op een veelzijdige manier neer te zetten. Stuk voor stuk boeiende mensen die hun geloofwaardigheid te danken hebben aan de beeldende beschrijvingen waarmee ze worden getypeerd.

Vindingrijk

Het uit korte hoofdstukken opgebouwde verhaal wordt telkens vanuit een ander personage verder gebracht. Een lineaire voortgang, waarbij aardig is dat de schrijvers ook enkele hoofdstukken vanuit de optiek van de moordenaar hebben geschreven. Dat vergroot het mysterie maar brengt op geen enkele wijze spanning in deze geschiedenis. Het geheel kabbelt rustig verder – er wordt nog een ontvoering aan de verwikkelingen toegevoegd – en eindigt als de moordenaar zich kenbaar maakt maar toch vrijuit gaat. Een wat wonderlijke afloop die als constructie vindingrijk genoemd kan worden maar het begrip thriller op geen enkele wijze recht doet.

De goedbekkende titel Ultimatum – een begrip waar in het verhaal trouwens nergens sprake van is – lijkt, in combinatie met de ijzige sfeer van het omslag, goed in het genre te passen. Komt dit boek onzichtbaar tussen de andere thrillers te liggen of juist opvallend naast het literaire werk van de schrijvende broers? En zal de doorgewinterde thrillerliefhebber het weten te vinden?