Boeken / Fictie

Getekend door het verleden

recensie: Hanya Yanagihara - A little life

Traditiegetrouw valt, na een flitsend debuut, het tweede boek altijd tegen. Met A Little Life (2015) schrijft Hanya Yanagihara dat cliché aan flarden. Het is een modern meesterwerk dat haar debuut The People in the Trees (2013) op alle fronten overtreft.

 

Soms verschijnt er een boek dat je leven overneemt, je eraan herinnert waarom je überhaupt leest, je vertrouwen in de literatuur herstelt. A Little Life is zo’n boek. Het is een reis langs de grenzen van de menselijke wreedheid, een schokkende en ontroerende vertelling over pijn, vriendschap en kortstondige verlossing.

Een wreed leven

Het begint allemaal zo onschuldig. New York, vier talentvolle vrienden, net afgestudeerd: de wereld ligt voor ze open. Langzaam leren we ook hun voorgeschiedenis kennen. Maar een van de vier, Jude, blijft lang in duister gehuld. Stukje bij beetje ontdekken we waar hij vandaan komt: hoe hij als kind op straat is gevonden en in een klooster opgroeide, en welke gruwelijkheden zich voltrokken.

Het verleden van Jude is schokkend. Steeds als je denkt dat je het ergste gehad hebt, dat je de limiet van de wreedheid bereikt hebt, test Yanagihara je uithoudingsvermogen met een nieuwe verschrikking. Het lezen van A Little Life is daardoor een emotionele uitputtingsslag; je wordt langzaam murw geslagen totdat je geen verwachtingen, geen hoop meer durft te hebben, enkel nog mee kunt bewegen met het onverbiddelijke ritme van het verhaal.

Schaamte en liefde

Dat verhaal draait om Jude’s pogingen om de schaamte voorbij te komen en over zijn verleden te gaan spreken. Alleen daardoor, suggereert de schrijfster, zou er iets in hem kunnen helen, zou zijn vertrouwen in zichzelf en anderen hersteld kunnen worden. Maar wat er gebeurde is zo heftig dat Jude zich niet kan openen en, opgesloten in zichzelf, andere manieren zoekt om de pijn de dempen en de stroom aan herinneringen te stelpen.

Het is een boek van contrasten. Yanagihara sleurt de lezer naar de donkerste uithoeken van het leven, maar toont ook het licht: liefde, mededogen, en onvoorwaardelijke vriendschap. Juist in momenten van lichtheid raakt ze het meest, als Jude krijgt wat hij als kind moest ontberen. Ook over een gebroken leven, lijkt de boodschap, kan een licht van liefde schijnen, al is het maar voor even; A Little Life is een hopeloze maar geen deprimerende roman.

Moderne catharsis

Het is een heftig boek, dat heftige reacties oproept. Er is een Facebook-groep opgericht voor lotgenoten wier leven ontwricht is door het verhaal, en de recensent van de sobere Los Angeles Times schreef: “I’ve read a lot of emotionally taxing books in my time… but A Little Life is the only one I’ve read as an adult that’s left me sobbing”. Door die emotionele impact is A Little Life een louterende leeservaring: catharsis in de beste zin van het woord.

Uiteindelijk gaat het over vriendschap, het enige wat weerstand biedt aan de verschrikkingen van het leven. In een interview zei Yanagihara: “The 20th century was all about romance, but that is quite a recent idea. Friendship is perhaps a purer relationship.” In hun vriendschap vinden de hoofdpersonen troost en betekenis, en vindt ook de lezer een reden om door te gaan, meer dan 700 bladzijden lang, door een verhaal – een klein leven – dat veel vraagt maar ook veel geeft: een louterende ervaring van onvergetelijke intensiteit.