Film / Films

Veel gekraak van hout

recensie: I am from Titov Veles (Jas sum od Titov Veles)

Het pittoreske Macedonische stadje Titov Veles is genoemd naar de Slavische godheid Veles, maar de erfenis van de leider van het voormalig Joegoslavië ligt als een sluier over I am from Titov Veles (2007). Het ouderlijk huis van de drie gezusters in de hoofdrol kraakt letterlijk in zijn voegen. Een vreugdeloos oord.

~

De naam van het stadje zal de inspiratiebron zijn geweest voor die van de drie zussen: Slavica, Sapho en Afrodita. Het zijn epische namen, maar aan hun leven is weinig groots, pittoresk evenmin. Slavica is verslaafd aan methadon, Sapho lijkt zich te prostitueren en Afrodita, de jongste, doet er sinds de dood van hun moeder het zwijgen toe. Als voice-over voorziet ze haar leven en dat van haar zussen echter van commentaar. Dromerige en ook wat treurige observaties: ‘Je bent zo mooi als een traan’. In al haar zwijgzaamheid en naïviteit voelt Afrodita feilloos aan hoe haar zussen trachten te ontkomen aan Veles. Het plaatsje, centraal gelegen in Macedonië, is het zwarte gat van Zuidoost-Europa. Slavica hoopt, tegen beter weten in, dat een huwelijk met een rijke maar onaangename vent haar aan haar uitzichtloze situatie kan onttrekken. Sapho zet in op een visum voor Griekenland.

Typisch Oostblok

En Afrodita zelf? Die snakt, zoals haar naam betaamt, naar liefde. Ze wil een kind en daar heeft ze bizarre fantasieën over. Of ze ligt plots naakt op de keukentafel om zich, haar buik naar boven krommend, een zwangerschap in te beelden. De drie zussen vormen een caleidoscoop van escapisme; een bekend thema in films uit het voormalig Oostblok, waarin de onmacht om iets van het leven te maken nogal eens wordt verdrongen door alcohol, muziek of geweld, overgoten met een magisch-realistisch sausje.

Sfeerdetails

~

Om van dat gevoel van onmacht te overtuigen is sfeer een belangrijk element. Dàt heeft regisseuse en schrijfster Teona Strugar Mitrevska goed begrepen. I am from Titov Veles is heel beeldend en sfeervol: mooi uitgelicht, afwijkende cameraposities, veel gekraak van hout en een tinkelende kroonluchter. Geen slijtplek van het oude ouderlijk huis blijft onbenut. Maar sfeer alleen is in deze film niet genoeg. Uiteindelijk engageert I am from Titov Veles te weinig: wàt de maker ermee wil zeggen is op zich wel duidelijk, maar ze slaagt er niet in je daarbij te betrekken. De liefde ontglipt Afrodita, maar tegen die tijd blijf je als kijker na alle fijnzinnige filmische ingrepen en gekunsteldheden onbewogen.