Sneeuwwitje en de zeven dwergen, Dombo en Akira

Sneeuwwitje en de zeven dwergen

Hoeveel invloed de Disney-studio’s hebben gehad op de hedendaagse perceptie van het Sneeuwwitje blijkt wel dat over de hele wereld jurkjes van het prinsesje geel zijn met een blauw lijfje. Het klassieke verhaal van de gebroeders Grimm is tijdloos en tegelijk van alle tijden. de onschuldige, oogverblindende prinses wordt op de huid gezeten door een jaloerse stiefmoeder. De jager krijgt de opdracht haar te doden maar kan het niet over zijn hart verkrijgen, etcetera, etcetera. Je kunt er kort over praten of lang, maar deze versie is de mooiste Sneeuwwitje ooit.

Beeld en geluid

Zowel het beeld als het geluid zijn digitaal hersteld en dat is te zien en te horen. Opgegroeid met de oude versie op video zingt deze Sneeuwwitje ineens een stuk zuiverder, vooral op de hoge noten, en de donder en bliksem gaan harder dan ooit. Het beeld staat voor het eerst in mijn leven echt stil en de diamanten en juwelen die de dwergen in de mijn delven schitteren en blinken dat het een lieve lust is. De kleuren zijn levendig en helder, maar nergens te verzadigd. En dan te bedenken dat wetenschappers zich in de jaren dertig nog afvroegen of het publiek wel zo lang naar bewegende kleurvlakken kon kijken. Negen minuten leek hen toch wel het maximum.

De Extra’s

Extra’s met een hoofdletter, want hoewel dit niet de special edition is, staat hier toch ook genoeg op om je een avondje ouderwets te vermaken. Je wordt het hoofdmenu ingeleid door de sprekende spiegel, die op rijm zegt waar je moet zijn. Je kunt, geheel in de filosofie van Disney, ook op ‘guided tour’ door de dvd. Angela Lansbury (ze doet het leuk, maar wat heeft zij nou eigenlijk met Sneeuwwitje te maken?) laat je korte stukjes van al het bonusmateriaal zien. Er is een ‘making of’ die mooie inzichten geeft in de vroege dagen van het tekenfilmvak. Je kunt meezingen met het heigh-ho van de dwergen en luisteren naar Some Day my Prince Will Come, uitgevoerd door Barbra Streisand. Ze had het mogen laten, want het ijle stemmetje van Sneeuwwitje zelf is veel mooier. Ook is er een spelletje voor de wat kleinere kinderen onder ons: help Dopey de andere dwergen terug te vinden.
En dan het allermooiste van de hele dvd: audiocommentaar van Walt Disney zelf. De makers van deze dvd hebben hun uiterste best gedaan om interviewfragmenten bij elkaar te zoeken en te passen om zo een tachtig minuten durende beschouwing op Sneeuwwitje te creëren. De fragmenten worden aan elkaar gepraat door een expert en bovendien enorme liefhebber van Sneeuwwitje. Walt is wat minder goed verstaanbaar dan zijn begeleider, maar alleen al voor deze audiotrack is deze dvd elke (euro)cent waard.

Dombo

Deze film duurt een uur en een minuut, en dat is eigenlijk precies genoeg. Het flinterdunne verhaaltje van het qua oren ruimbemeten olifantje blijft precies eenenzestig minuten lang leuk. Hoogtepunt is natuurlijk de beroemde hallucinatie-scène waarin ettelijke roze olifanten het beeld vullen. Je vraagt je af hoe Disney dat in 1941 heeft weten te verkopen aan de bioscoopbezoeker. Het is een wonderlijk, bijna angstaanjagend ballet van olifanten die elkaar het beeld uitdringen.

Beeld en geluid

De kopie waar ik me jarenlang tevreden mee moest stellen was de Nederlandse versie zoals die op nieuwjaarsdag 1988 werd uitgezonden. De omroepster wenste ons elke keer een heel gelukkig nieuwjaar en veel plezier met de film. Vervolgens startte een trillerige verzameling blauw en rood, die elke keer slechter leek te worden. Gelukkig staat het beeld hier stil, maar de circustrompetten zijn wel heel erg schel en doen bijkans pijn aan de oren. De Nederlandse

soundtrack is overigens tientallen malen beter dan de Engelstalige. Tegenstanders van nasynchronisatie: luister hier eens naar. Deze soundtrack is met grote liefde en inventiviteit in elkaar gezet en is stukken subtieler dan het knauwende Amerikaans van met name Timmie de muis. Eerlijkheidshalve moet ik er wel bij zetten dat de Nederlanders één liedje gewoon uit de Engelse versie erin hebben geplakt. Maar dat is dan ook nauwelijks verstaanbaar, laat staan te vertalen.

De extra’s

Plaatsvervangende schaamte. Met uitzondering van de korte ‘featurette’ over de film zijn de overige extra’s abominabel slecht. Deze dvd is duidelijk gemaakt voor kinderen, maar dat is nog geen reden om je er zo gemakkelijk van af te maken. Een interactief ‘verhalenboek’ behelst een bijzonder kinderachtig ‘lees-along-verhaal’, er is een onduidelijk bedienbare ‘photo gallery’ met stills die het niet gehaald hebben in de uiteindelijke film en beide sing-along-songs zijn knullig. De twee korte tekenfilms die de ontwikkeling tot Dombo moeten laten zien, zijn leuk, maar eveneens niet al te best. Bij dit laatste bonusmateriaal is de magere kwaliteit echter niet de schuld van de makers van de dvd, maar van de tekenaars in 1934. Aandoenlijk hoe de tekenaars stuntelen met diepte en beweging, vooral met het vliegen van niet-vogels. Een leuke film, maar een beetje kinderachtig gebrachte extra’s.

Akira

Akira is heel andere koek dan de zoete Disney-glimlach. De eerste ervaring met manga in 1987 is meteen een bijzonder indringende. In 2031 is de wereld geen pretje en Tokyo geen aangename stad om te wonen. Rellen overal en een keiharde politie die er niet voor terugdeinst de semi-automatics te gebruiken. Bendes op hypermoderne motoren maken de stad onveilig en komen niet zelden aan een gewelddadig einde. Het is geen doen om in een paar woorden de ontwikkeling van de plot te schetsen, maar ik kan wel zeggen dat Akira een surrealistisch en bijzonder gewelddadig verhaal is vol bloed, explosies, gevechten en van haast mythische proporties.

Beeld en geluid

Ik had geen idee dat explosies ook buiten het beeldscherm konden komen en nog minder was ik erop voorbereid dat ik werkelijk zou walgen van geweld en bloed in een tekenfilm. Bijzonder mooi, en dan te bedenken dat deze beelden dus allemaal ouderwets met de hand getekend zijn. Bijzonder zorgvuldig getekend, met veel aandacht voor lichteffecten. Tegenlicht, strijklicht, zoeklicht, achterlichten van motoren, het is allemaal net echt.

De extra’s

Jammer genoeg geen special edition; het enige waar je op deze dvd uit kunt kiezen is Japanse of Engelse audio. Als je het breeduit articulerende, roepende Japans zat bent kun je overschakelen op Engels, maar een Tetsuo en Kaneda die elkaar in het Engels te woord staan klinkt toch niet. Anime hoort in het Japans.
Er is trouwens wel een special edition op de markt; hierbij zit onder meer de drie kwartier durende documentaire Akira Production Report.

Drie goede tekenfilms, waarvan Sneeuwwitje er één is die je in huis moet hebben, al is het maar om je neefjes en nichtjes op een regenachtige zondag te vermaken. De dvd van Dombo mag je, hoe aardig de film ook is, overslaan en Akira is voor als het kleine gespuis in bed ligt. Afgeschoten kaken zijn tenslotte niet al te best voor hun wereldbeeld. Laat ze eerst maar dromen over giftige appels en grappige dwergen.