Film / Films

Onevenwichtig anti-apartheidsdrama

recensie: Catch a Fire

De Australische regisseur Phillip Noyce, bekend van actiefilms als Patriot Games, Clear and Present Danger en The Bone Collector, dook voor zijn nieuwste film Catch a Fire de geschiedenis in van de Zuid-Afrikaanse strijd tegen de apartheid. De film baseert zich op het waargebeurde verhaal van Patrick Chamusso, zomaar een arbeider die zich begin jaren tachtig in Zuid-Afrika afzijdig probeert te houden van de politieke onrust in zijn land, maar zich uiteindelijk genoodzaakt ziet een standpunt in te nemen.

~

Behalve schuldgevoelens over een buitenechtelijk kind leidt Patrick Chamusso (de charismatische Derek Luke) een gemoedelijk leven in het stadje Secunda. Hij werkt in de plaatselijke olieraffinaderij, houdt veel van zijn vrouw Precious (Bonnie Henna) en zijn twee leuke dochters en coacht in zijn vrije tijd het locale voetbalteam. Van politiek wil hij niets weten. Als zijn moeder ’s avonds naar Radio Freedom luistert, spreekt hij haar streng toe en zet het apparaat uit omdat hij niet in de problemen wenst te komen.

Radicalisering

Zaken veranderen wanneer het African National Congress (ANC) een bomaanslag pleegt op de olieraffinaderij en Chamusso ten onrechte wordt beschuldigd. Chamusso was de nacht van de aanslag bij de moeder van zijn buitenechtelijke kind. Dit alibi wil hij echter niet prijsgeven omdat de jaloerse Precious dan verkeerde conclusies zou trekken. Hij wordt opgepakt en krijgt het aan de stok met Nic Vos (Tim Robbins), de bikkelharde kolonel van de veiligheidspolitie die er niet bepaald kosjere ondervragingstechnieken op nahoudt. Als ook Precious door Vos’ team wordt aangepakt, ziet Chamusso zich genoodzaakt te radicaliseren: “My family is punished for nothing, so let it be for something now”, zegt hij als hij huis en haard verlaat om zich in Mozambique aan te sluiten bij de militaire vleugel van het ANC.

~

In Catch a Fire liggen de verwijzingen naar de hedendaagse Amerikaanse War Against Terror voor het oprapen. Kolonel Vos en zijn kring van machthebbers voelen zich dusdanig bedreigd dat ze menen dat elk mogelijk middel geoorloofd is om hun veiligheid te waarborgen. Chamusso en zijn kameraden zien in hun strijd voor vrijheid geen andere oplossing dan het gebruiken van geweld en worden daarvoor in het buitenland opgeleid. Tijdens zware trainingen schreeuwen ze klaar te zijn om te sterven. Anno 2007 zouden ze ongetwijfeld als terroristen zijn bestempeld. Zo zwart-wit als Amerika ons de War Against Terror wil doen voorkomen, is het dus allemaal niet, lijkt Noyce te willen zeggen.

Niet uit de verf

Naast een film over de politieke bewustwording van een man, besteedt regisseur Noyce veel aandacht aan de relatie tussen Chamusso en Precious. Het uiteindelijke resultaat is dat Catch a Fire ergens blijft hangen tussen een politieke thriller en een drama over echtelijke ontrouw, jaloezie en verraad. Beide verhaallijnen komen niet echt uit de verf. Het wekt de indruk dat er nogal wat materiaal gesneuveld is op de montagetafel.

Dit blijkt ook op andere fronten. Zo wordt het personage van Tim Robbins aan het begin van de film zorgvuldig geïntroduceerd, om vervolgens te blijven hangen in een karikatuur van een bad cop, met bijpassend kil blauw licht als hij in beeld is. Ook de onderliggende boodschap ‘je bent pas echt vrij als je leert te vergeven’ wordt wel heel plotseling aan het einde van de film voor het voetlicht gebracht. Het doet je gelijk afvragen waarom Noyce gekozen heeft voor een biopic over een man in de marge van de anti-apartheidsbeweging. Wanneer komt dan toch eindelijk eens die film over Nelson Mandela?