Film / Films

De vrienden van Wall-E

recensie: Elysium

Tegenstellingen tussen rijk en arm zijn nu misschien meer dan ooit aan de orde van de dag. Neil Blomkamps nieuwe actiethriller Elysium, met Matt Damon in de hoofdrol, weet die tegenstellingen prachtig in beeld te brengen, maar zijn script stelt teleur.

Het aardse paradijs
In het jaar 2154 is de aarde verworden tot een Wall-E-eske samenleving, waar vervuiling, overbevolking en armoede aan de orde van de dag zijn. De rijken der aarde hebben daarom een ruimtestation gebouwd waar ze zorgeloos leven in grote huizen met vlekkeloze gazons. In dit Elysium heeft iedereen een persoonlijke huisrobot en een Med-Pod, een medisch apparaat dat alles – maar dan ook alles – geneest, van aan flarden gereten hoofden tot ouderdom. De Elysianen zouden zich het leven beduidend gemakkelijker maken door een paar Med-Pods te verschepen naar aarde, want nu zijn ze met enige regelmaat slachtoffer van een invasie aan zieken die proberen een Med-Pod te bereiken voor ze linea recta terug naar aarde worden gedeporteerd. De genadeloze minister Delacourt (Jodie Foster) handelt dergelijke problemen bij voorkeur af door de schepen aan flarden te bombarderen.

~

Een van de achterblijvers is Max Da Costa (Matt Damon), een autodief die onder erbarmelijke omstandigheden in een robotfabriek werkt. Wanneer hij daar een dodelijke dosis radioactieve straling oploopt krijgt hij te horen dat hij nog maar vijf dagen te leven geeft. Met een potje wonderpillen dat hem gedurende die dagen een redelijk functioneren geeft, wordt hij op straat gezet. Daarop bezoekt hij de louche handelaar Spider (Wagner Moura), van wie hij een enkeltje Elysium kan krijgen wanneer hij de persoonlijke gegevens van een van de Elysianen weet te downloaden op een computerchip. Toegerust met een uitermate handig exoskelet besluit hij de gegevens van zijn voormalige baas (William Fichtner) te roven; helaas zit diens hoofd dankzij een deal met minister Delacourt vol met informatie om het systeem van Elysium te rebooten. Max Da Costa wordt zo een gewild doelwit. Delacourt recruteert onder andere agent Kruger (Sharlto Copley), een Elysiaanse spion op aarde die de grens tussen genialiteit en waanzin ver overschrijdt, om haar positie te behouden. Verder in de blender: love interest Frey (Alice Braga), haar aan leukemie lijdende dochtertje en kanonnenvoer in de vorm van een beste vriend (Diego Luna).

Armoe troef
Visueel is de film prachtig. Neill Blomkamp, die na zijn debuut District 9 zowel het script schreef als de regie op zich nam, koos voor Mexico City als achtergrond voor zijn futuristische aarde. De grimmige sfeer komt tot uiting in het feit dat de eindeloze zandvlakte slechts wordt onderbroken door een nog eindelozer vlakte van krotten van huizen. Matt Damon, zwaar getatoeëerd, doet waar hij goed in is: verlangend om zich heen kijken en vechten voor een betere wereld. Blomkamp koos overigens pas voor Damon in de hoofdrol toen zijn eerste keus, rapper Eminem, het liet afweten, maar de keus was juist. Damon weet de film te dragen en wordt in acteerwerk geëvenaard door Copley, hoewel die als schurk bar weinig heeft om mee te werken. Blomkamp schreef hem als klassieke slechterik, zonder achtergrond of motivatie. Foster daarentegen acteert stijfjes en weet niet te imponeren, evenmin als Braga, die vooral met haar mooie bruine ogen knippert.

~

Elysium zelf is eveneens prachtig vormgegeven, hetgeen de bovengemiddelde hoeveelheid gaten in het plot net weet te compenseren. Voornamelijk gefilmd in Vancouver heeft het ruimtestation voldoende futuristische uitstraling om de toekomst tot leven te brengen, terwijl het nog genoeg overeenkomsten met de huidige aarde bezit om herkenbaar en plausibel te blijven. Blomkamp verspilt geen tijd aan overbodige achtergronden over Elysium, maar duikt direct zijn verhaal in. Desgevraagd gaf hij toe dat hij Elysium niet zozeer als science fiction ziet, maar dat we nu al in een dergelijke wereld leven, waar de verschillen tussen arm en rijk schrijnend zijn. De film heeft behalve de afvalberg dan ook het moraliserende karakter gemeen met Wall-E. Elysium levert een maatschappijkritiek af die er duimendik bovenop ligt. Blomkamp zou er goed aan doen voor zijn volgende film een andere scriptschrijver te zoeken, en dan meteen ook een andere gevechtschoreograaf, en zich puur op het regisseren te richten; er zit meer in dan hij nu laat zien.