Film / Films

Te weinig samenhang

recensie: Tokyo!

.

~

De stad Tokyo is een dankbaar decor voor films over eenzaamheid. Misschien is het de taal, misschien de grootte van de metropool, maar als Westerse regisseurs er aan de slag gaan is het onmogelijk om aan de vervreemding te ontsnappen. Sofia Copolla gaf het in 2003 meesterlijk weer in haar arthousehit Lost in Translation: Bill Murray en Scarlett Johanson raken elk op hun eigen manier verdwaald in een wereld waarvan zij de regels niet kennen. Het gaat er precies zoals thuis, alleen dan net even anders. Het zegt genoeg dat megasterren als Brad Pitt en George Clooney in Japan miljoenen verdienen met belachelijke reclamecampagnes. Van wat er in dit parallelle universum gebeurt, merkt in het Westen niemand iets.

Globalisering

~

In zekere zin staat Tokyo symbool voor de onomkeerbare globalisering en de paradoxale effecten die daarvan wereldwijd voelbaar zijn. De regisseurs van het drieluik Tokyo! benadrukken dat met de afzonderlijke thema’s die ze gekozen hebben voor hun korte film. Michel Gondry (Eternal Sunshine of the Spotless Mind) kiest met Interior Design voor de keerzijde van succes, Leos Carax (Les amants du Pont-Neuf) laat in Merde zien hoe the global village haat in de hand werkt en Joon-Ho Bong (The Host) toont met Shaking Tokyo het spanningsveld tussen krampachtige anonimiteit en irrationele verliefdheid.

Op papier zijn het krachtige ingrediënten voor een studie naar de leefwereld van de moderne mens. Als uitgewerkte speelfilm valt het echter tegen. Dat komt net als bij Paris, je t’aimeTokyo! maakt overigens geen deel uit van die mozaïekserie waartoe ook New York, I Love You behoort – omdat het totaal van de afzonderlijke films niet meer oplevert dan de som der delen. Het zijn vingeroefeningen van stuk voor stuk getalenteerde regisseurs, maar de keuze om de films als serie uit te brengen heeft de zweem van willekeur.

Grote hindernissen

~

Paris, je t’aime bestond uit delen van nog geen tien minuten. Dat was fijn, want zo vormden de mindere segmenten geen grote hindernissen. Gondry en consorten hadden ruim een half uur tot hun beschikking en hoewel hun ideeën origineel zijn, wekken ze de indruk dat ze het met minder tijd ook gered hadden. Te groot voor het servet, te klein voor het tafellaken. Bong tovert een visueel pareltje tevoorschijn over een eenzame man, maar verliest zichzelf in abstracte dromerigheid. Carax legt zout op de verkeerde slakken in een quasikomisch portret van een grotestadsmonster. Gondry, de koning van de knutselcinema, breit een prachtig Bin-jip-achtig einde aan een verhaal over een gelukzoekend jong stel, maar tegen die tijd is de kijker zijn interesse al kwijt.

De films hebben allemaal een absurde kant, maar zijn daarin zo verschillend dat van een groter idee – en dus samenhang – nauwelijks sprake is. Het sociale isolement dat het concept van een wereldstad impliceert, is dunnetjes aanwezig in elk deel van het drieluik, maar wordt door de regisseurs onvoldoende over het voetlicht gebracht. Dat is jammer, want hierdoor ontbreekt het Tokyo! aan urgentie.