Film / Films

Eerbetoon aan excentrieke striptekenaar en zijn held

recensie: Dick Bos weer in actie!

Fans van Paul Verhoeven moeten Dick Bos weer in actie! gaan zien. De succesvolste Nederlandse filmmaker aller tijden onthult in deze documentaire hoeveel invloed de stripboekjes over Dick Bos op hem hebben gehad. Zo liet hij Michael Douglas in Basic Instinct (1992) rennend een helling afglijden – precies zoals Dick Bos dat zo’n vijftig jaar eerder deed in een tekening van Alfred Mazure. En inderdaad, zo kunnen we constateren als regisseur Jan Bosdriesz strip- en filmbeeld naast elkaar legt: de overeenkomsten zijn evident.

~

Natuurlijk gebeurde dit onbewust; pas bij herlezing van de boeken realiseerde Verhoeven zich dat het beeld al die jaren in zijn hoofd was blijven zitten. Het zegt wellicht ook iets over het filmische karakter van de strips. Zo laat Verhoeven zien dat Mazure gebruik maakte van het shot/tegenshot-principe, en dat zijn kadrering wel iets wegheeft van het oog van de camera. Niet zo gek, als je weet dat Mazure eigenlijk liever filmde dan tekende. Een carrière als filmmaker, zijn grootste passie, bleek echter niet voor hem weggelegd. Mazure maakte real life action films, tekenfilms en stripverhalen over Dick Bos, maar van die drie had alleen de laatste categorie een – wisselend – succes.

Beeldanalyses

~

Wát maakte de boekjes over detective en judoka Dick Bos zo aantrekkelijk? En waarom staan de tekeningen van Mazure gegrift in het geheugen van veel mensen uit die tijd? Deze vragen lagen, zo meldt de persmap, ten grondslag aan Dick Bos weer in actie!. De antwoorden bevredigen slechts ten dele. De enthousiaste beeldanalyses van Verhoeven zijn een genot om naar te luisteren, maar Bosdriesz’ constateringen dat het geweld en de in die tijd populaire vechtsport jiujitsu in sterke mate hebben bijgedragen aan het succes, hadden een betere uitwerking verdiend.

Nazi’s

Dick Bos weer in actie! gaat in feite vooral over de persoon achter het werk. Mazure blijkt het prototype van de excentriekeling, de geniale gek die spontaan een wereldreis begon en in de Tweede Wereldoorlog zijn huis ombouwde tot filmstudio. De nazi’s die Dick Bos een SS-uniform wilden laten dragen, beet hij brutaal toe: “Een SS-uniform zal mijn held niet goed staan.” Waarop de boekjes verboden werden.

Vergif

Voor de oorlogtijd heeft Bosdriesz veel plaats ingeruimd, terwijl dit niet de meest interessante jaren uit Mazures leven lijken te zijn. Onderbelicht blijft daarentegen de naoorlogse periode, toen Dick Bos “vergif voor de jeugd” werd genoemd en de boekjes niet door de Nederlandse censuur kwamen. Mazure vertrok daarop naar Engeland, waar hij weinig succes kende en na een shock-therapie volgens zijn vrouw nooit meer de oude werd.

Eerbetoon

Misschien mochten deze feiten niet te veel nadruk krijgen omdat er dan een negatief beeld kon ontstaan. Dat zou logisch zijn, want Dick Bos weer in actie! is in de eerste plaats een eerbetoon van Dick Bos-fans aan hun held en zijn schepper. In dat opzicht maakt Bosdriesz veel goed door een grote hoeveelheid tekeningen te tonen. En dan dat prachtige oud-Hollands: “Na zoo’n nekslag zeggen ze gewoonlijk niet veel meer,” zoals Dick Bos na het uitvoeren van één van zijn jiujitsu-technieken laat optekenen.