Film / Films

Kinderen kun je niet regisseren

recensie: Les Choristes

Stel je een jongensinternaat voor vol opgroeiend tuig dat ondanks een fikse hoeveel kattenkwaad en een heel aantal rotgeintjes toch het hart op de goede plaats heeft zitten. Voeg hier een boosaardige en egocentrische directeur op aan toe die met harde hand regeert over zijn kleine koninkrijkje met als devies: actie-reactie. Laat tenslotte een bevlogen leraar opduiken die met zijn artistieke en tegendraadse lesmethoden de leerlingen weet te stimuleren en tot eenheid te smeden. Les Choristes, het debuut van Christophe Barratier, heeft het allemaal, met als resultaat een degelijke, maar artistiek weinig interessante familiefilm.

~

Door zijn muzikale insteek en zijn thematische opzet doet Les Choristes in alles denken aan films als Mr. Holland’s Opus of Music of the Heart, waarin muziek het bindmiddel vormt om een schijnbaar onhandelbare groep jongeren bij elkaar te brengen. In Les Choristes gebeurt dit door de formatie van een koor waarin alle leerlingen een bepaalde rol vervullen. Hetzij bas, tenor, muziekstandaard of assistent. Dit koor wordt tegen de zin van de directeur, die het als een subversief en ondermijnend element beschouwd, in stand gehouden totdat een groep sponsors er lucht van krijgt en de directeur met de eer gaat strijken.

Geloofwaardig

~

De muziek is ongetwijfeld het meest interessante aspect van Les Choristes. Die is van een behoorlijk hoog niveau en wordt op een boeiende manier met het verhaal verweven. Bruno Coulais, de componist, vertelt in een van de extra’s op de dvd dat het kinderkoor ter plekke geformeerd is uit de jonge acteurs die voor handen waren. Het leerproces dat het koor in de film doormaakt, wordt tijdens de opnamen op vrijwel dezelfde wijze door de kindacteurs meegemaakt. Coulais: “Als we de muziek door een professioneel koor hadden laten inzingen, dan zouden de personages niet meer geloofwaardig zijn geweest.” En inderdaad, het is in Les Choristes goed gelukt om de muzikale ontwikkeling van de leerlingen op een geloofwaardige wijze in beeld te brengen.

Kindacteurs

Het acteerwerk in Les Choristes is over het algemeen van een uitstekende kwaliteit. Vooral Gérard Jugnot, de bekende Franse komediant, weet de goedige leraar op een voortreffelijke wijze neer te zetten. Ook de zeventig, veelal niet-professionele kindacteurs zetten hun beste beentje voor. “Kinderen kun je niet regisseren,” vertelt Gérard Jugnot, “dat is het moeilijke eraan.” Hij voegt daar echter aan toe dat het voordeel hiervan is dat de kinderen vaak heel overtuigend hun rol spelen, aangezien het voor hen niet zozeer een rol als wel een spel is.

Snoodaard

Toch is het acteren niet voor iedereen even gemakkelijk. Zoals voor Gregory Gatignol die de snoodaard Mondain speelt en vooral is gecast vanwege zijn killersblik. Hij is echter te aardig voor zijn rol en het lukt hem slechts met veel moeite zijn personage overtuigend neer te zetten. Hij worstelt er zichtbaar mee en probeert zich, terwijl hij zenuwachtig aan een sigaret lurkt, tegenover de regisseur te rechtvaardigen. In de vele inkijkjes achter de schermen worden verder nog een heel aantal andere kindacteurs voor het voetlicht gebracht. Door hun eerlijkheid en naïviteit is het een stuk aangenamer om naar te luisteren, dan naar het slijmerige geleuter dat bij dit soort inkijkjes gebruikelijk is.

Fellini

In de korte documentaire Forbidden over age 13 zien we een scène (die de uiteindelijke film niet gehaald heeft) waarin een viertal opgeschoten jongen in een ouderwetse auto zit te rukken. Een duidelijke knipoog naar Fellini’s Amarcord, misschien wat al te duidelijk en wellicht om die reden ook weggelaten. Ook grappig is om te zien hoe de jongere acteurs op de opnames van deze scène reageren en niet helemaal in de gaten hebben wat nu precies de grap ervan is. Een koddige brillemans verklaart heel serieus: “Ik heb die scène gezien, maar niet alles begrepen.” Al met al heeft de dvd-versie van Les Choristes enkele charmante extra’s te bieden die vooral een aardig portret van de kindacteurs weten te schetsen.