Ongelijk spel

Voetbal is heilig en de opening van de film kan haast niet treffender. De beelden van de amateur-wedstrijd waarin Tamburrini speelt zijn korrelig, rauw en gebleekt. Het voedt de herinnering aan de jaren zeventig. De sympathie voor Tamburrini, gespeeld door Rodrigo de la Serna en eerder bekend geworden door The Motorcycle Diaries is meteen gewekt. Het plezier van die herkenning vervaagt al gauw als Tamburrini vlak voor zijn huis wordt gekidnapt. De ongure types geven de film voorgoed een andere wending. Het realistische voorspel verandert in een beklemmend psychologisch drama. Tamburrini wordt afgevoerd naar Mansion Seré en komt terecht in een groteske wereld. Naakt, vastgebonden, onderhevig aan de absurde regels en martelingen van de bewakers probeert hij te overleven. Afgesloten van de buitenwereld, geketend en machteloos kunnen Tamburrini en zijn medegevangenen niets anders dan de grillen, sadistische luimen en wreedheden ondergaan. Met de dood voor ogen besluiten vier van hen een poging tot ontsnapping te wagen.

Alles is interieur

Regisseur Adrián Caetano (1969) heeft de dictatuur niet bewust meegemaakt. Wel groeide hij op binnen de invloedssfeer van het regime. Scholen, boeken en media stonden onder controle en waren onderhevig aan censuur. Pas in 1983 kwam hier een eind aan. Caetano is vooral geïnteresseerd in de kwetsbaarheid van de slachtoffers en de psychologie van de daders (hoewel dit laatste minder nadrukkelijk uit de verf komt). Binnen het sobere décor van de villa laat Caetano met licht en schaduwen de horror van de gevangenen tot leven komen. De neo-realistische vormgeving en het contrast tussen de naakte gevangenen en de bewakers voedt de verbeelding in ijzingwekkende scènes. De acteurs krijgen een extra dimensie door het gebruik van close-ups met in de achtergrond hun tegenspelers, waardoor de kijker zich steeds bewust is van de context. De door Caetano gebruikte trukendoos versterkt de beklemmende dimensie en voert de spanning op. De ontsnappingscène waarin vier naakte mannen, middenin een storm, angstig de gewone wereld binnenstruikelen is onvergetelijk.

Sierlijke bevlogenheid

Caetano legt niet alleen de vinger op een pijnlijke plek in de geschiedenis van Argentinië, maar belicht ook het verzet door de onmacht en absurditeit te vangen binnen het frame van een geslaagde ontsnapping. Dat mag gerust onrealistisch genoemd worden want er zijn slechts twee geslaagde pogingen geweest. Het siert Caetano dat hij dicht bij de ervaringen van Tamburrini blijft, die nu als filosoof de ethiek van sport onderzoekt in Zweden. Dankzij de vormgeving en de overtuigende acteerprestaties is het is een fraai eerbetoon aan hen die verdwenen. Dat die geschiedenis levend is heeft Caetano in elk geval goed begrepenen. Zo is Cronica de una fúga een tot de verbeelding sprekend voorbeeld van de moderne Zuid-Amerikaanse cinema.