Familieperikelen in een modern jasje

Pittige tante op bezoek bij gelukkig homostel met kind. Deze beschrijving omvat alles wat er in het toneelstuk gebeurd. De onderonsjes tussen de drie hoofdrolspelers – Anne Wil Blankers, Freek Bartels en Paul de Leeuw – zijn echter diepgaander van inhoud. De gesprekken over verlies, nieuwe liefde en eenzaamheid maakt Moeders & Zonen herkenbaar voor het publiek. Een publiek op leeftijd, welteverstaan. Dames en heren die komen voor de semi-grove grappen van Paul de Leeuw, grande dame Anne Wil Blankers en de knappe kop van voormalige Joseph (and The Amazing Technicolar Dreamcoat), Freek Bartels. Alle drie zijn sterk in hun spel en de voorstelling blijft staande door de krachtige woordenwisselingen, die worden afgewisseld met eenvoudige doch grappige opmerkingen.

Felle discussies

De bezoeker valt midden in de voorstelling. Als de lampen aanflitsen staan Cal (De Leeuw) en Katherine (Blankers) met elkaar in dialoog. De vijandige houding van Katherine tegenover de ex-geliefde van haar overleden zoon André, Cal, zet meteen de toon. Katherine is een ouderwetse, verbitterde vrouw die verstrikt is geraakt in haar rouwproces. Ze grijpt het bezoek aan om haar woede en teleurstelling af te reageren op Cal, die angstvallig probeert om op goede voet te blijven staan met Katherine. Daar denkt Will (Bartels), Cals echtgenoot – een woord waarvan Katherine  walgt – wel anders over.  Will ziet de onwetende Katherine (‘Wie heeft mijn zoon homo gemaakt?’) het liefst meteen uit zijn Ikea-appartement in hartje New York vertrekken. Daar steekt het schattige zoontje van het homostel echter een stokje voor, want die zou maar al te graag een oma willen.

Katherine blijft té lang op het hypermoderne bankstel van Cal en Will zitten, langer dan de toeschouwer aan kan. Haar relaas wordt namelijk met de zin emotioneler, harder en irritanter. Haar beledigingen aan het adres van het homostel zijn doordrenkt met haat, maar Cal weet zich er met zijn sukkelige grapjes niet tegen te weren. Wat eerst een opeenvolging van mooie dialogen over algemeenheden is, verwordt langzaam in een discussie die er té fel aan toegaat. Hoewel het toneelstuk op tekstueel niveau heel sterk is, mede dankzij Raoul Heertje, is er te weinig actie. De kijker wordt niet getrakteerd op verrassingen, maar wordt toeschouwer van een discussie die te lang voortduurt.

Clichés verbeeld

Bovendien is het aandeel van Will maar gering binnen de woordenstrijd. Will verpersoonlijkt het moedertype door telkens kleertjes te vouwen, zich al (bijna) heupwiegend over het toneel te trotseren en door het in bad stoppen van zijn kind als een enorme missie te beschouwen. Waar Will en Cal voor staan wordt goed duidelijk; ook zij leven The American Dream na door zich naar de buitenwereld te tonen als het ideale gezin. Ook de enscenering getuigt daarvan: het decor is aantrekkelijk voor het oog en het lijkt alsof er zojuist een home make-over heeft plaatsgevonden. Het doet allemaal heel gepolijst aan en dat gaat vervelen. Als kijker voel je je gevangen tussen de muren van het appartement en zou je graag de voordeur uit stappen om New York te gaan verkennen. Dat is niet de schuld van de spelers, die formidabel zijn in hun spel, maar doordat de dynamiek wegvloeit.

Het is wel lovenswaardig hoe de confrontatie tussen twee generaties, tussen twee ideologieën wordt verbeeld. Het vernieuwende karakter van deze voorstelling – niet het standaard man-vrouwkoppel – geeft hoop voor de toekomst. Wellicht zullen er meerdere toneelstukken volgen met zo’n urgente lading, want zoals blijkt uit deze voorstelling, heeft emancipatie nog een lange weg te gaan. De spelers hebben alles ‘uit de kast’ getrokken, maar kunnen niet voorkomen dat het publiek aan het einde de slaap uit de ogen wrijft.