In eenvoudig letterschrift opgesteld
Marten Toonder is ontegenzeggelijk een van de grote namen uit de Nederlandse stripwereld. Bommel en Tom Poes zijn immers namen die bijna iedereen kent. Iets wat niet gezegd kan worden van Panda en Koning Hollewijn, laat staan van het boekje waarin Toonder de technieken achter het stripverhaal ontleedt en uitlegt. En juist dat laatste werk is hier het meest relevant. Niet door het onderwerp, maar door de ondertitel: Uit tekenluiheid in eenvoudig letterschrift opgesteld.
Van tekenluiheid zal hier geen sprake zijn. Op de kaft staat immers al de mededeling ‘naar Marten Toonder’. Welke reden er ook achter zit, feit blijft dat Het Lastpak hooguit gezien kan worden als een geïllustreerd verhaal. Anders dan we bij Bommel gewend zijn is er geen sprake van drie plaatjes met tekst eronder. Nee, het is gewoon een boek met af en toe een tekening erbij. Niet eens op iedere pagina één. Daar staat wel tegenover dat de tekeningen die erin staan van hoge kwaliteit zijn. Alsof Toonder ze zelf op papier heeft gezet.
Makkelijk
Het Lastpak is een makkelijk product. Niet slecht gemaakt, niet slecht geschreven en niet slecht bedacht. Maar daarmee is het nog geen goed werk. De premisse is typisch: een schijnbaar onschuldig voorval blijkt de start van een scala aan steeds groter wordende gebeurtenissen die destructie en chaos tot gevolg hebben. De sluwe Tom Poes bedenkt echter een oplossing. Uiteraard noemt Tom Poes die oplossing een list, maar of daar nu echt sprake van is valt te betwijfelen.
Alles start met Tom Poes die op vakantie wil. Wanneer hij dit aan Bommel komt zeggen komt er een klein mannetje aan met een enorm pak op zijn rug. Dit pak (het Lastpak) wil de lasten van anderen overnemen, wat dan ook bij Bommel gebeurt. Wanneer Bommel het mannetje later weer tegenkomt neemt hij het pak over. Tegen die tijd ligt Bommelstein half in puin, heeft Joost ontslag genomen (met permissie) en is Bommels echtgenote Doddeltje er vandoor gegaan.
Oei! Problemen!
Bommel neemt het pak mee Rommeldam in, waar het pak begint iedereens lasten over te nemen. Chaos volgt, uiteraard. Plunderingen, protest, een klopjacht op Bommel – die volgens justitie een rugzak vol gifgas bij zich heeft – en politiek gekonkel zijn het gevolg. En ondertussen is Tom Poes op vakantie. Nou ja, vakantie… Een lange wandeling lijkt een betere omschrijving, of hooguit een weekendje weg. En als Tom Poes eenmaal terug is in Rommeldam is het hele zaakje zo opgelost. De onvermijdelijke ‘list’ van Tom Poes is succesvol en alles komt weer goed in Rommeldam en omgeving.
Al met al is niet alleen de vorm versimpeld door minder tekeningen te gebruiken, ook het verhaal is minder gecompliceerd en schreeuwt zijn uitkomst bijna vanaf het begin van de daken. Het is een leuk idee, dat zelfs nog gelezen kan worden als een commentaar op de huidige tijd van (massa)hysterie, onbetrouwbare politici, een doorgeschoten ambtelijk apparaat en een algehele zucht naar de lusten, maar niet de lasten. Misschien zit er voor de oplettende lezer zelfs wel een boodschap in. Maar uiteindelijk is het een mager verhaal, dat zogezegd een eenvoudige doch voedzame maaltijd kan gebruiken, als je begrijpt wat ik bedoel. De personages zijn tot hun extremen getrokken, zonder dat er enige nuance aangebracht wordt. Tom Poes wordt op zijn blauwe ogen geloofd en Bommel waait met elke wind mee, terwijl Dickerdack wanhopig probeert zijn positie veilig te stellen en Canteclear aast op Bommelstein. Alle klassieke Bommel-elementen zijn aanwezig, maar het hele verhaal is een groot cliché.
