8WEEKLY

Lowlands 2005

Artikel: Een verslag

Het was dit jaar de dertiende verjaardag van Lowlands en ondanks de beangstigende voorspellingen over festivalmoeheid en het weer, bleef het ongeluk uit. Gewapend met plastic en laarzen trokken ongeveer vijftigduizend bezoekers de Biddinghuizer polder in, alwaar drie dagen lang genoten kon worden van zonnestralen, kunst en cultuur. De potentiële modderpoel werd een stoffige arena waar oude en nieuwe helden elkaar om de macht bevochten. De programmering was behoorlijk scherp, ondervond nauwelijks hinder van uitval en de festivalganger zag zijn verwachtingen ingelost worden. Een verslag.

Lowlands blijft de doorgewinterde festivalliefhebber boeien, omdat de succesformule elk jaar dusdanig aangepast wordt dat er steeds iets nieuws voor het hoge entreebedrag geboden kan worden. Met in het achterhoofd het idee dat de (gemiddelde) Lowlandsbezoeker een hoger IQ heeft dan de gemiddelde Nederlander, zoals Jan Jaap van der Wal zijn publiek wijsmaakte, werd er dit jaar de Lowlands University georganiseerd. Deze verving deels het door te hoge kosten ter ziele gegane theater. Onder het mom van ‘Professor als popster’ gaven onder anderen Ruud Lubbers, Ronald Plasterk en Wubbo Ockels college. Het bleek een groot succes, want de Juliettent was steevast afgeladen tijdens deze colleges. Zaterdagmiddag bijvoorbeeld hield Wubbo Ockels, nadat Plasterk met een verhaal over DNA inging op onze afkomst, een relaas over de inzet voor een duurzame toekomst.

Wie de Juliet na de colleges verliet kon de interactieve multimediabunker van het kunstenaarscollectief de Texelse Boys betreden. Daar werd met behulp van smsjes van geïnteresseerden een roman geschreven, kon met halve skippybalachtige joypads voor de voeten computerspellen worden gespeeld, en werd ’s avonds met behulp van allerlei beeldmateriaal op twee schermen experimentele electronica ten gehore gebracht door mensen als Eboman, Funkstörung, Donna Summer en Jamie Lidell.

Lima

Marilyn Manson
Marilyn Manson

Achter de Juliet was dit jaar een nieuwe tent te vinden: de Lima. Daar kon het publiek rekenen op allerlei muziekstijlen die normaal gesproken nauwelijks aan bod komen. Fat Freddy bezorgde er funky en soulvolle reggae, the Hackensaw Boys bracht er een set geweldige bluegrass en Mr. T-Bone wist met zijn All Star Band het publiek te laten bewegen op zijn fijne ska. Maar de Lima was ook het toneel voor Coolpolitics, waar Hilbrand Nawijn en Wouter Bos in discussie gingen met onder anderen elkaar, het publiek en Eric Corton. Oneliners over de Nederlandse identeit vlogen het publiek en de sprekers om de oren en ook Nawijns favoriete woorden ‘Pim’ en ‘politieke elite’ kwamen aan bod, waardoor het debat toch nog kon veranderen in een partijtje ‘moddergooien’.

Charlie

Aan de overkant van de Juliet was de Charlie terug van een jaar afwezigheid, al was hij nu veranderd in een openluchtpodium met tribune. De organisatie legde hier de lat hoog door er bijna alle namen te programmeren die de laatste tijd vele malen uit de monden van de critici te horen waren. De verwachtingen bij bijvoorbeeld Maxïmo Park waren erg hooggespannen. Ondanks de bijna vervelende theatrale zanger konden ze die verwachtingen toch waarmaken, mede dankzij een nummer als Graffiti. Ook the Futureheads vielen niet door de mand, vooral dankzij het geslaagde meezingspel met het publiek tijdens het nummer Hounds of Love. The Subways klonken beter dan tijdens het Eurosonic Festival, maar kwamen nog niet veel verder dan een slappe kopie van de Nirvana-klonen Silverchair. Omdat de Nine Black Alps hadden afgezegd, mochten de middleclassheren van Art Brut een geweldige en jolige variant van de workingclass-punk spelen. De schitterende en lieve set van the Magic Numbers op vrijdag was een van de hoogtepunten van het festival. Vrolijke liedjes over liefde en geluk werden met een hoog Summer of Lovegehalte gebracht door dit ongeschoren viertal.

India

Aan de andere kant van de Tammoweg werden, zoals het trouwe publiek gewend was, interessante dingen gedaan in de Indiatent. Het publiek was in groten getale verschenen om actrice Juliette Lewis rock te zien ‘spelen’. Boeiender was echter Bonnie ‘Prince’ Billy (samen met Matt Sweeney), die na een wisselend ontvangen tour een sfeervol optreden gaf. Neerlands hoop in bange dagen, onder de naam zZz, kwam door een aanhoudende geluidsbrei niet echt uit de verf. Dit in tegenstelling tot het eveneens uit twee mannen bestaande, maar keihard rockende Death From Above 1979. Vliegtuigmaatschappij Easyjet had de instrumenten van Editors op het vliegveld laten staan en met geleende instrumenten van onder andere Voicst en Sons&Daughters wist de uiterst sympathieke band zondagmiddag hun vooruitgesnelde naam hoog te houden. Sons&Daughters daarentegen viel even later, door hun over het algemeen vlakke nummers, nauwelijks op.

Succesnummers

Queens of the Stone Age
Queens of the Stone Age

De heren van Kaiser Chiefs kregen de handen heel vaak en heel hard op elkaar. De geblesseerde zanger Ricky hinkte met behulp van krukken het podium op, maar na een paar minuten sprong hij rond en deed hij alsof de adrenaline zijn pijn had helpen verzachten. Ook de mannen van Franz Ferdinand waren al winnaars voordat het optreden begon. De bekende nummers werden met luid gejuich onthaald, terwijl de nieuwe, wat minder puntige nummers op minder reactie konden rekenen. Zondag speelden Queens of the Stone Age voor een uitzinnige en hier en daar pogoënde menigte heel hard en heel strak hun nummers. Net zo strak was de ‘very best of’-show van de, perfect als afsluiter van het rockfestival geprogrammeerde, Foo Fighters.

Writersblock

Wie het muzikale geweld voor even wilde ontduiken, kon weer zoals voorgaande jaren genieten van het Writersblock. Tijdens dit blok was de Juliet, vergeleken met de colleges, minder afgeladen, waardoor er meteen een intiemere sfeer ontstond. Zaterdag was voor het thema ‘Sarajevo’ gekozen. De vraag die opgeworpen werd was op welke manier kunstenaars of kunst een rol van betekenis kunnen spelen in oorlogstijd. Bill Carter toonde zijn beroemde documentaire Miss Sarajevo en las voor uit zijn nieuwe boek Fools rush in. A true story of love, war and redemption. Indrukwekkend waren ook het gedicht en de column die Tom Lanoye voorlas, waarin hij zich kritisch opstelde ten opzichte van de drang om in oorlogsgebieden kunst te brengen, terwijl daar aan andere zaken behoefte is. Op zondag was er een nogal bonte verzameling van schrijvers te aanschouwen. Tommy Wieringa was bijzonder cynisch – en goed. Behalve een fragment uit zijn nieuwste roman Joe Speedboot (2005) las hij een aantal zeer goede verhalen voor. Ook de performance van Christine Otten, auteur van De laatste dichters (2004) trok door haar gedurfde optreden de aandacht. Ze werd muzikaal ondersteund door Jan Klug, een van de dichters uit Epibreren. Ronald Giphart, voor de tiende keer op Lowlands, tapte uit een al te bekend vaatje.

Dansen

Vive La Fete
Vive La Fete

De Bravotent was vrijdagavond rond etenstijd minder vol dan Roisin Murphy gewend was met de keren dat ze er met Moloko stond. Toch wist de diva het publiek met haar nummers, maar vooral met haar uitstraling, te vervoeren. Zaterdag probeerde Els Pynoo, zangeres van Vive la Fete, dat ook. Alleen kreeg zij het publiek amper in haar macht. Haar geile gekrijs deed minder met de mensen dan twee jaar geleden , toen deze Belgen ook op Lowlands stond. Of recenter, tijdens een spetterend optreden in Nighttown in Rotterdam eerder dit jaar. Later die avond liet de sympathieke Berlijnse Techno-DJ Ellen Alien het publiek tot diep in de nacht dansen. Net als Soulwax, helemaal in het wit, dat probeerde te doen tijdens de Nite-versions van hun plaat Any Minute Now. Toch viel het hier allemaal wat tegen. Hun set onder de naam 2 many DJ’s was een stuk fijner, net als die van The Hacker en later van Miss Kittin. De Bravo was, ondanks dat het droog was, het volst tijdens de Jeugd van Tegenwoordig, maar nadat Watskeburt was gespeeld, veranderde dat volle heel snel in ‘leeg’.

Hoogtepunten

The Pixies
The Pixies

Ondanks alle jonge honden werd het langverwachte Lowlands-optreden van de Pixies een van de hoogtepunten van het festival. Black en Deal leken eerder je oom en tante uit Etten-Leur dan de verantwoordelijken voor schierhistorische albums. Voelde de reünie in de HMH nog als één grote hitparade, hier leken ze al hun Spaanse nummers te willen zingen. Een ander hoogtepunt kwam van die andere ouwe rot. Als een bezeten dominee rende Nick Cave over het podium, schopte wild voor zich uit en bleef sjorren aan zijn microfoonsnoer dat steeds achter de monitoren bleef haken. Het publiek bespeelde hij als zijn kudde schapen, waarbij hij de elf koppige begeleidingsband dirigeerde met wilde gebaren. Het wonderschone The Ship Song, het duistere Red Right Hand en het opzwepende The Mercy Seat waren een ware sensatie.

Nick Cave
Nick Cave

Toch was het meest memorabele optreden van Lowlands 2005 afkomstig van het enigmatische collectief uit Montréal the Arcade Fire. Groots, meeslepend en theatraal, zoals een optreden hoort te zijn. De band toonde zich zwetend, kolkend en meeschreeuwend met de tekst, waarbij de twee percussionisten elkaar gekscherend de kop in sloegen, terwijl zanger Win Butler de boel bij elkaar hield met zijn snijdende stem. Xylophonen vielen om, drumstokjes werden kapot geslagen en de trommelaar klom tijdens het laatste nummer de mast in. Heel goed, heel fijn, heel mooi.

De dertiende Lowlands zal de boeken in gaan als een succesvolle editie. Eentje waar de rock weer regeerde en waar oude en nieuwe bands hun uiterste best deden om gehoord te worden. Waar het weer het festival in de kaart bleef spelen en waarbij het publiek kreeg waarvoor het gekomen was. Met zo’n editie zullen de vragen over festivalmoeheid definitief opgeborgen kunnen worden en blijven de mensen weer gewoon komen.

Met dank aan Hanneke Hendrix.