Film

De echo van het noodlot

recensie: Harmonium

In zijn moderne tragedie Harmonium leert Kōji Fukada de kijker dat het noodlot niet meer loslaat wanneer het zijn tanden eenmaal in je heeft gezet.

Toshio (Kanji Furutachi), zijn echtgenote Akié (Mariko Tsutsui) en hun dochtertje Hotaru leiden een gezapig leven in een buitenwijk van Tokio. Toshio brengt zijn dagen door in het metaalatelier dat hij aan huis heeft, Akié zorgt voor het huishouden en Hotaru studeert met behulp van het monotone getik van een metronoom een muziekstuk in op haar harmonium. Op een dag staat het noodlot op de stoep in de gedaante van Yasaka (Tadanobu Asano), een oude bekende van Toshio die na elf jaar in de gevangenis te hebben gezeten een rekening uit het verleden komt vereffenen.

Yasaka, de slapende vulkaan

De personificatie van het noodlot doet zich uiterst beschaafd voor, en zo ziet hij er ook uit, in zijn keurig gestreken hagelwitte overhemd en zwarte pantalon. Niet alleen is hij de beschaafdheid zelve, hij blijkt ook nog eens aardig potje harmonium te kunnen spelen. Yasaka neemt zijn intrek in Toshio’s huis, gaat aan de slag in het metaalatelier en stoomt Hotaru klaar voor haar aankomende muziekopvoering. Langzaam maar zeker valt ook de devoot protestantse Akié voor de charmes van de ex-zondaar. Maar Yasaka is een slapende vulkaan, en zoals dat nu eenmaal gaat in het oude-bekende-met-een-duister-geheim-staat-na-tien-jaar-weer-op-de-stoep-en-komt-de-rechtmatige-rekening-vereffenen-genre: vroeg of laat barst die vulkaan uit.

Op een dag, na de lunch, keert Yasaka huiswaarts en onder begeleiding van een melancholiek muziekstuk stroopt hij zijn sneeuwwitte werkoverall tot zijn middel af en onthult een bloedrood T-shirt. Dit is de dag waarop de rekening vereffend wordt, maar daarmee komt er nog geen einde aan de misère, want ook de echo van het noodlot laat Toshio’s familie niet met rust. Als een onzichtbare metronoom die niet meer kan worden stopgezet, blijft hij tot in de lengte der dagen tikken, tiktak, tiktak, tiktak. Daarop wordt een wanhoopsoffensief gelanceerd, dat, trouw aan de traditie van de ware tragedie, vreselijke uitvloeiselen als resultaat heeft.

Vlekkeloze genrefilm

Fukada leidt Toshio, Akié en Hotaru bedaard en nauwgezet naar de ondergang. De strakke cinematografie en vooral fraaie muziek van Hiroyuki Onogawa maken dat bepaald geen straf om te ondergaan. Asano bewijst voor de zoveelste keer de meest charismatische Japanse acteur van zijn generatie te zijn en ook Furutachi en Tsutsui zijn indrukwekkend. Er zijn echter twee maren: ten eerste leunt de film te veel op het plot, en ten tweede steunt het te veel op de standaardelementen van het mysterieuze-man-klopt-na-zoveel-jaar-weer-op-de-deur-en-ontwricht-vredig-gezin-totaal-genre. Harmonium: een vlekkeloze genrefilm, die nog wel iets bijzonderder had mogen zijn.