Boeken / Fictie

Zekerheden verschuiven

recensie: Zoë Heller - The Believers

Audrey is links, zeer anti-Bush jr., overtuigd atheïste en altijd present bij demonstraties voor onderdrukte regimes. Al haar zekerheden worden op de proef gesteld  wanneer haar man – een in progressieve kringen gevierd advocaat –  langdurig in coma raakt en haar dochter haar Joodse identiteit begint te ontwikkelen.

Audrey leeft zonder ook maar een greintje twijfel over haar opvattingen, is hard in haar oordeel over anderen en vaak grof in de mond. Zij en haar man Joel hebben drie volwassen kinderen. Dochter Karla heeft geaccepteerd dat ze onaantrekkelijk is en een tam leven zal leiden met een gezapige vakbondsman. Rosa doet maatschappelijk werk met achterstandskinderen – ’to make a difference’. Geadopteerde zoon Lenny, wiens echte moeder in de gevangenis zit wegens een gewapende bankoverval, wil niet deugen. Zeer idealistisch waren Audrey en Joel destijds aan zijn opvoeding begonnen, maar niettemin raakte hij aan de drugs, kreeg hij verkeerde vrienden en mislukte hij op school.

In het New Yorkse gezin, waarin iedereen min of meer dezelfde opvattingen had, gaan nu toch zekerheden aan het schuiven. Rosa, die de atheïstische opvattingen van haar ouders had overgenomen, raakt sterk geïnteresseerd in het jodendom. Karla ontmoet iemand die haar warempel mooi vindt en begeert en ze vraagt zich af of er misschien toch een wat passievoller leven voor haar in het verschiet ligt. Wanneer boven water komt dat Joel een jong kind heeft bij een voormalige minnares, komt het betrekkelijk veilige bestaan van Audrey op losse schroeven te staan.

Montere vertelling
Heller heeft een zeer vlotte verteltrant. Ze weet de verschillende personages scherp te tekenen aan de hand van wat ze doen en zeggen. Dat levert een montere vertelling op, beeldend geschreven en met de nodige humor. Iedere lezer kan zich wel iets voorstellen bij Jason, een vriend van Lenny, als hij in gesprek met Rosa over haar religieuze opleving zegt:

I’ve never really been into religion myself. I mean, I’m not against it per se, I’m just not into organized religion, you know? I was raised Catholic and, man, that is the worst, most hypocritical shit. If I was going to get religious, it’d be something a little freer.[..] Have you ever been to Stonehenge?

Heller zit het moderne leven dicht op de huid door de trends, muziek en achtergronden van 2002 terloops met het verhaal te vermengen. De teneur is wereldwijs, grootstedelijk en ironisch. New York wordt niet bepaald verheerlijkt; goed beschouwd valt er niet te leven, maar de werkelijke hel is het platteland met al die natuur en frisse lucht. Onder dit lichtvoetige en hier en daar karikaturale verhaal zit wel degelijk een bodem. Zoals die titel al aangeeft gaat het boek over mensen met overtuigingen en idealen. Ze worden daarin verheerlijkt noch belachelijk gemaakt. Heller laat in dit toegankelijke boek zien hoe overtuigingen in de loop der tijd kunnen verkrampen en gaan wringen met de werkelijkheid.