Cycloop delft onderspit

In de bundel Kort door de bocht staan de columns die Bijlo van 2002 tot januari 2005 schreef voor het Utrechts Nieuwsblad. Uit deze columns blijkt duidelijk dat Bijlo een interessante kijk heeft op de wereld om hem heen. Voor een blinde ziet hij heel veel. Meer dan je soms lief is, want zijn scherpe inzicht gaat gepaard met een opmerkelijk gebrek aan terughoudendheid. Bij het verwoorden van zijn visie neemt hij geen blad voor de mond. Maar het zijn juist zijn uitgesproken meningen die zijn columns zo interessant maken.

Cabaret

Uit deze bundel blijkt duidelijk dat Bijlo naast journalist ook cabaretier is, en niet alleen uit het feit dat dit als onderwerp nog wel eens de revue passeert. Ook de wijze waarop hij zijn boodschap overbrengt, verraadt zijn afkomst. De stukken zijn doordrenkt van maatschappijkritische humor. Het soort humor dat bij voorkeur door cabaretiers gebruikt wordt. Dat blijkt ook wel uit sommige verrassende overeenkomsten met uitspraken van Youp van ’t Hek. Zoals het volgende stuk dat zo uit Van ‘t Heks oudejaarsconference van 1989 lijkt te komen:

Geïrriteerde Broekema: ‘Maar voelt u dan niets?’

Wormer: ‘Ja, mijn kloten, ik heb mijn handen in mijn zakken.’

Daarmee wil ik verder niets afdoen aan de uniciteit van Bijlo, want hij kan deze uitspraken moeilijk afgekeken hebben van zijn collega.

Luisterrijk

Het is verfrissend om te lezen wat een blinde bijvoorbeeld van onze politici vindt. Ongehinderd door het schild van uiterlijke kenmerken dat bij de ‘zieners’ onder ons de blik vertroebelt, levert Bijlo’s kijk op onze politici interessante inzichten op. Balkenendes stem én boodschap komen wat dat betreft perfect overeen met zijn kapsel: saai en nietszeggend. De schoolmeesterstem van Thom de Graaf en de Boeuf-Bourguignonstem van Dijkstal zijn allemaal zeer herkenbaar als je er even langer bij stil blijft staan. Het is af en toe frappant hoe de auditieve aspecten van een mens aansluiten bij zijn visuele presentatie. Iets waar je, als je zelf niet visueel gehandicapt bent, nauwelijks bij stilstaat.

Het is door alle columns heen duidelijk dat Bijlo anders dan de gemiddelde medemens tegen de wereld aankijkt. Zijn onderwerpen zijn van alle uiterlijk vertoon ontdaan, waardoor de boodschap helder boven komt drijven. Geen schone schijn, maar de naakte waarheid. Weliswaar opgeleukt met de alom vertegenwoordigde humor, maar dat is noodzaak. Niet iedereen is tenslotte blind en kan zonder uiterlijkheden.

Beeld

Het werk van Bijlo, zowel zijn cabaret als zijn columns, is doordrenkt met zijn handicap. Het niet kunnen zien speelt een grote rol in het leven van de schrijver en daardoor ook logischerwijs in zijn teksten. Te veel nadruk op een handicap kan vervelend of aanmatigend worden, maar bij Bijlo is het mooi in balans. Hij maakt gebruik van zijn handicap – nooit misbruik.

Ook Vincent Bijlo heeft niet de waarheid in pacht, maar hij kan wel proberen je de ogen te openen. Het kan nooit kwaad eens anders tegen de wereld aan te kijken. Het wordt misschien wel tijd dat we eens beter naar andermans mening luisteren en daar niet meteen een aanval in zien. Zoals hij ook aangeeft in zijn column over de dood van Theo van Gogh. Het was niet het woord waarvoor hij gestorven is. Het was het beeld. Het beeld dat Van Gogh met de film Submission liet zien.