Knalhard verdriet
Het is niet mogelijk om een recensie te schrijven over Tranen van liefde. Tenminste, geen recensie in de gebruikelijke zin des woords. Geen recensie zoals we het ook bij 8WEEKLY gewoon zijn. Bij sommige boeken doet een waardeoordeel er gewoon niet toe. De inhoud samenvatten is mogelijk, maar de inhoud vertelt niet waar het boek werkelijk over gaat.
22 december
Al een paar weken staart het kale, zwart-witte omslag van Tranen van liefde me aan van bovenop de stapel nog te lezen boeken. ‘Dagboek van een weduwnaar’ is de ondertitel, en ik weet dat daarmee niets te veel gezegd is, want tijdens het bladeren valt de eindeloze reeks aan data op. Vrijwel iedere dag heeft Overdiek – weduwnaar van Jennifer Nolan en vader van Sander en Eamonn – iets over zijn lijdensweg genoteerd. Waarom zou je dit eigenlijk willen lezen? Wil ik dit wel lezen?
Overdiek was te gast bij Pauw & Witteman. Zijn kalme optreden kreeg ik in de dagen erna niet uit mijn hoofd. Wie zijn verhaal eenmaal gehoord heeft, kan niet anders dan het onthouden, het gaat verder waar nachtmerries ophouden. Het verhaal begint op 22 oktober 2009, op een zebrapad in Amsterdam. De hond van de familie laat op weg naar het park een speeltje vallen en Jennifer loopt terug naar de kruising. Ze wacht tot het voetgangerslicht op groen staat en loopt de straat op. Een roekeloze motoragent rijdt haar aan. In het ziekenhuis kan men niets meer voor haar doen. Op de dag dat ik in Tranen van liefde begin te lezen, is dat afschuwelijke ongeluk precies veertien maanden geleden.
23 december
Ik lees de eerste vijftig pagina’s. Waarom ik dit nu per se wil lezen, weet ik nog steeds niet. Vermoedelijk is het een combinatie van oprechte interesse en een voos soort voyeurisme. Doet er ook niet toe. Overdiek schrijft knalhard. Zijn zinnen zijn kort en emotioneel. Dit dagboek was oorspronkelijk niet voor andermans ogen bestemd. Geen detail blijft onvermeld. Je bent een ongenode bezoeker in het drama van anderen, maar het gevoel van allesoverheersende compassie voor Jennifer, Tim, Eamonn en Sander is al groter dan het gevoel van ongepastheid over de aanwezigheid bij zoiets intiems als de verwerking van het grootst denkbare leed.
De jongens gaan weer naar school, na alle plichten probeert het normale leven zijn gang te hernemen. Maar het leven is niet meer normaal, en Tim, Sander en Eamonn worstelen zich door de dagen. Ze worstelen en komen steeds vaker boven.
29 december
Honderd pagina’s verder. Lang geleden las ik eens een boekje over Rik Smits, de ‘dunking Dutchman’ uit de NBA. Auteur: Tim Overdiek. Het is het enige boek dat Overdiek schreef vóór Tranen van liefde. Geschreven in zijn tijd als correspondent in de Verenigde Staten, waar hij woonde met Jennifer en waar hij in de kelder een radiostudiootje had gemaakt, waarvandaan hij radioluisterend Nederland toesprak in de dagen na 11 september 2001.
Tranen van liefde doet een beetje Amerikaans aan. Het is zo allemachtig eerlijk, zo open en zo naakt, soms zelfs letterlijk. Het eerste erotische avontuurtje met een andere vrouw wordt beschreven. De eerste echte relatie. Het ongemak dat daarmee gepaard gaat. Persoonlijker wordt het niet. Is dat Amerikaans of gewoon eerlijk, zonder jezelf te willen sparen?
In interviews vertelt Overdiek over het gebrek aan ervaringsliteratuur door weduwnaars. De boeken díe er zijn, zijn geschreven door vrouwen. Door Karin Kuiper bijvoorbeeld, weduwe van Karel Glastra van Loon. Met dit boek vult Overdiek een leegte op.
31 december
Wanneer ik Tranen van liefde gelezen heb, merk ik dat het verkeer me angst aanjaagt. Vermoedelijk is dat helemaal niet de bedoeling van de schrijver, maar het kan geen kwaad om eens met andere ogen naar de kruisingen te kijken waar je dag in, dag uit niets ziend overheen jakkert. Hoeveel bijna-aanrijdingen er gebeuren, iedere dag weer. Moet Tranen van liefde verplicht gesteld worden voor notoire door-rood-rijders?
2 januari
Tranen van liefde eindigt vlak voor het begin, met een minutieuze beschrijving van de aanrijding en de momenten die volgen.
De momenten dat Jennifer nog bij kennis is.
Het telefoontje van het ziekenhuis.
De kinderen die ingelicht moeten worden.
De familie in Amerika.
De administratieve verplichtingen, altijd maar weer die administratieve verplichtingen.
Je zou bijna zeggen dat het immense verdriet van Tim, Sander, Eamonn en al die anderen voelbaar wordt, dat je weet hoe het is. Dat is niet zo, je hebt slechts een vaag vermoeden. Dichterbij kun je vermoedelijk niet komen zonder het mee te maken. Tranen van liefde is een monument van onmetelijk verdriet, woede, kracht, herinnering, troost en hoop. Veel dank.
