Boeken / Fictie

Een plek voor Ponyboy

recensie: S.E. Hinton (vert. Johan Hos) - De outsiders

.

Hoofdpersoon Ponyboy is een vetkuif. Al vroeg in zijn jeugd ouderloos geraakt, groeit hij op samen met zijn oudere broers Sodapop en Darry aan de verkeerde kant van de stad Tulsa in Oklahoma. Het leven zou hem kunnen leren dat vetkuiven altijd vetkuiven blijven, kakkers altijd kakkers en dat zolang die groepen bestaan vetkuiven altijd het onderspit zullen delven. Maar Ponyboy is niet zomaar een vetkuif. Hij is, zoals zijn beste vriend Johnny zegt, ‘goud’. En de cynische lessen van het leven, hoe hard die zich ook aan hem opdringen, zijn aan hem niet besteed.

Goud
Het ‘goud’ van Ponyboy is een combinatie van kinderlijke onschuld en volwassen wijsheid die door Hinton treffend onder woorden wordt gebracht. Haar ontroerende en onopgesmukte stijl ten spijt, geeft Hinton de lezer vaak het gevoel dat haar helden veel te wijs voor hun jaren zijn. Op deze momenten is het echter goed te beseffen dat zij zelf een leeftijdgenote was van de vetkuiven en kakkers die het boek bevolken. Ze liet zich inspireren door de ‘gangs’ op haar eigen highschool.

In zijn gouden onschuld weigert Ponyboy de tweespalt tussen kakkers en vetkuiven te aanvaarden. Dit, en zijn al even jeugdig verdriet om het constante gevit van oudste broer Darry, vormen de katalysator van het verhaal waaruit tal van tragische gebeurtenissen ontstaan. Zowel Ponyboys kinderlijke enthousiasme als zijn verdriet komen daardoor onder druk te staan van de harde werkelijkheid die hem maar al te goed doet beseffen waarom in zijn omgeving zo veel jongens in de criminaliteit belanden en waarom sommigen veel te vroeg oud worden en anderen nooit.

Ontmoetingen halverwege

In zijn sporadische ontmoetingen met kakkers leert Ponyboy zowel zichzelf als de mensen om zich heen kennen. Zo omschrijft het kakmeisje Cherry zijn positie tussen kind en volwassene in een achterstandswijk beter dan hij zelf had gekund wanneer ze ontkent dat Ponyboy en Johnny ‘jong en onbedorven’ zijn: ‘Niet onbedorven. Jullie hebben teveel gezien om onbedorven te zijn. Alleen niet … smerig.’

Verderop in het verhaal, wanneer Ponyboy nog veel meer naars heeft gezien, merkt kakker Randy op dat ‘degenen die halverwege zitten de echte mazzelaars zijn’. Dat mag zo wezen, maar Ponyboy weet dan al dat die plek tussen kakkers en vetkuiven in ook een heel eenzame is. Het is zeker niet die plek die Johnny zocht, zonder vetkuiven en kakkers en met alleen gewone mensen.

Of Randy gelijk heeft en of Johnny’s plek bestaat, laat De outsiders dan ook in het midden. Het rauwe en harde geweld en drama van Hintons verhaal maakt zelfs een vrij cynische interpretatie mogelijk waarin het zoeken naar die plek als escapisme kan worden weggezet. Die interpretatie past dan alleen niet bij de hoofdrolspeler, wiens hoop, liefde en wijsheid van goud zijn. Ponyboys gouden instelling beklijft, ook nog na vier decennia.