Boeken / Fictie

Zorro ontmaskerd

recensie: Rodaan Al Galidi - Digitale hemelvaart

.

 

Al Galidi is al jaren een geliefde gast op (literaire) festivals. De gedichten uit De fiets, de vrouw de liefde en De herfst van Zorro zijn lichtverteerbaar, laagdrempelig, grappig, ook als ze ‘zware’ thema’s behandelen zoals eenzaamheid, uitsluiting, integratie. Al Galidi’s poëzie is helder opgebouwd, uit korte zinnen zonder complex taalgebruik, wat haar zeer geschikt maakt om voor te dragen. Digitale Hemelvaart volgt deels dit stramien. Toch gebeurt er in deze bundel iets anders: ‘Met gemeenheid en laagte / stal ik het bloed en de tranen van mijn volk / en verhandel die op festivals. / Ik, de dichter.’ Zelfspot maakt hier plaats voor zelfhaat, en er is ineens weinig meer te lachen.

Masker
In Digitale Hemelvaart zet Al Galidi het masker af dat hij blijkbaar op moet zetten als hij optreedt: ‘Ik trek het masker van lijden aan / en fluister op het podium / met wanhopige stem’. Dit is een interessante zin. Je kunt natuurlijk volhouden dat hier een personage spreekt dat toevallig erg veel gemeen heeft met de auteur, maar het is verleidelijker om dit gedicht als autobiografisch te interpreteren. Daardoor wordt het moeilijk om geen ongemakkelijk gevoel aan de tekst over te houden. Al Galidi vestigt de nadruk op het feit dat hij een pose aanneemt op het podium, terwijl zijn optredens juist uitblinken in het wekken van de illusie dat hij waarachtig en authentiek is.

Knipoog
De bittere toon van het geciteerde ‘Ik, de dichter’ domineert niet de hele bundel, er zijn ook passages met de herkenbare zelfspot en knipoog, bijvoorbeeld in de serie De Slegte–gedichten:

Elke keer
als een van mijn gedichten bij De Slegte ligt
voor anderhalve euro
klopt mijn pen op mijn schouder en zegt:
‘Maak je geen zorgen,
we schrijven voor arme lezers toch?’

Toch is het moeilijk om deze passages niet in de context van de bundel als geheel te zien, en dat komt de sfeer niet ten goede; Al Galidi lijkt al met al erg ongelukkig in Nederland en met zijn carrière in het bijzonder. Maakt dit van Digitale Hemelvaart een minder sterke bundel? Integendeel. Het schuurt en wringt en laat de lezer met een vragend gevoel achter, en dat is een prestatie. Het ontbreken van de verhullende charme uit eerdere bundels heeft het effect van kil TL–licht in een pashokje: je ziet van alles dat je liever niet had willen zien. Taalfouten, teveel opsommingen en herhalingen, inconsequenties. Poëzierapport wijdde er enkele duizenden (!) woorden aan. Digitale Hemelvaart is een interessante, maar onzorgvuldige bundel, die het desalniettemin waard is om te lezen en er zelf een oordeel over te vormen.