Boeken / Fictie

Oosterse relatietherapie

recensie: Rajaa Alsanea - De meiden van Riaad

Iedere vrijdagavond wordt door een anonieme vrouw een e-mail gestuurd naar een chatgroep, waarin ze verslag doet van het leven van vier jonge vrouwen in het Saoedische Riaad. In vijftig e-mails wordt uitvoerig het liefdesleven, en de voor- en nadelen daarvan, besproken van Qamra, Lamies, Sadiem en Michelle. Elk van hen gaat op haar eigen manier om met de tradities van hun land, en doet op haar eigen manier haar best om de ware liefde te vinden.

e-mails wordt uitvoerig het liefdesleven, en de voor- en nadelen daarvan, besproken van Qamra, Lamies, Sadiem en Michelle. Elk van hen gaat op haar eigen manier om met de tradities van hun land, en doet op haar eigen manier haar best om de ware liefde te vinden.

Rajaa Alsanea debuteert met deze roman, die plaatsvindt in de stad waar ze zelf opgroeide. Met dit verhaal hoopt ze haar publiek te laten zien dat achter de sluiers van de vrouwen, échte vrouwen van vlees en bloed schuilgaan, die net zoals de Westerse vrouwen op zoek zijn naar liefde en genegenheid. Alsanea gunt ons een blik achter de sprookjes van duizend en een nacht, die in werkelijkheid vaak een nachtmerrie doordrongen van onderdrukking van vrouwen verborgen houden. Met De meiden van Riaad laat Alsanea zien hoe moeilijk het in de Arabische wereld is je over te geven aan de liefde. In 2005 werd het boek uitgegeven in Beiroet, waar men er zowel van hield als het haatte. In Saoedie-Arabië is het boek verboden. Lezers betalen daar een fortuin op de zwarte markt om het boek alsnog in handen te krijgen.

Rajaa Alsanea
Rajaa Alsanea

Sex and the City

Tegenwoordig woont Alsanea in Chicago, waar ze tandheeldkunde studeert. Ze komt uit een familie van artsen, die veel bewondering heeft voor andere culturen en naties. Dit vormde voor haar, samen met het feit dat ze na het verschijnen van haar roman, en het succes daarvan in de Arabische wereld, werd beschouwd als lid van de Arabische intellectuele elite, de reden om met De meiden van Riaad ook de westerse wereld de andere kant van het Saoedische leven te laten zien.

Doordat ze schrijft in korte columnachtige stukken, werd de vergelijking met de hitserie Sex and the City snel gemaakt. Dat is niet verwonderlijk, want net zoals hoofdpersonage Carrie doet ze verslag van het wel en wee van het liefdesleven van vier meiden. En net zoals in de serie, ontmoeten ook de meiden in De meiden van Riaad verschillende mannen, voor ze door lijken te hebben hoe ze om moeten gaan met de liefde. Qamra, Lamies, Sadiem en Michelle hebben stuk voor stuk moeite met hoe er in Saoedie-Arabië gedacht wordt over echte liefde. Volgens de Saoedi is echte liefde, zoals die ontstaat wanneer je iemand ontmoet, elkaar leert kennen en gevoelens voor elkaar ontwikkelt, iets onzedigs. De gewoonte in Saoedie-Arabië is dan ook dat het meisje uitgehuwelijkt wordt. Hiervoor is een heel ritueel ontstaan, dat al begint bij het huwelijk van iemand anders, zoals te lezen is in het boek wanneer Qamra trouwt.

Vooral Sadiem en Michelle lijken moeite te hebben met traditionele dingen als dit ritueel, omdat ze graag de vrijheid willen ervaren waarin je zelf mag kiezen met wie je trouwen wilt, en waarin het niet zo moeilijk is een man te ontmoeten. Om aan deze druk te ontkomen, gaan beide meisjes voor een bepaalde periode naar het buitenland. De een om te studeren en de ander om over een gebroken hart heen te komen.

Ongehoorde kreet

Op subtiele wijze leer je ook de anonieme schrijfster kennen. Iedere e-mail begint ze met een inleiding en een citaat. Op deze manier begrijp je haar motivatie om door te gaan met het schrijven over haar vriendinnen. Ook zij heeft moeite met de manier van denken in Saoedie-Arabië, want zij wordt vooral veroordeeld om haar denkwijze met betrekking tot de mannen in Saoedie-Arabië.

De meiden van Riaad is niet alleen een roman, het boek laat je ook kennismaken met de Arabische wereld. Alsanea legt aan de hand van voetnoten begrippen en rituelen uit en haar verhaal is niet zomaar een verhaal over de zoektocht naar liefde door vier meiden. Ze laat doorschemeren hoe moeilijk het leven is in Saoedie-Arabië, hoeveel dingen verboden zijn, zoals videobanden en Valentijnsdag, en vooral: hoe moeilijk het is om jezelf te zijn als vrouw. Met een aangename schrijfwijze, waarin ze slim gebruik heeft gemaakt van Engelse termen, zoals girls en relax, is ze in staat een breed publiek te bereiken en zo haar stem te laten horen. Vergeet Aladdin en de Wonderlamp, want uit dit wonder komt geen gehoorde wens voort, maar een ongehoorde kreet naar begrip en jezelf kunnen zijn.