Boeken / Fictie

Dansen op tegels in de tuin

recensie: Peter Terrin - Vrouwen en kinderen eerst

Was er in Peter Terrin’s vorige roman Blanco al sprake van een spanningsveld tussen werkelijkheid en fantasie, in Vrouwen en kinderen eerst wordt het allemaal nog veel vreemder.

Het verhaal begint op het moment dat vijf mannen in een afgelegen bergdorpje arriveren voor de demontage van productieband AT-289 in een verlaten fabriek. De jonge Karsten is, vanwege zijn talenkennis, benoemd tot teamleider. Hij moet er voor zorgen dat de productieband binnen de gestelde tijd en contractuele eisen gedemonteerd wordt en klaarstaat voor transport. Terwijl Karsten het papierwerk doorspit gaan zijn mannen aan het werk.

Het is al snel duidelijk dat het nabijgelegen dorp zwaar getroffen is door de sluiting van de fabriek en Karsten mijdt dan ook zoveel mogelijk het contact met de dorpelingen, om hen niet te veel te confronteren met hun verlies. Zijn mannen verlaten ’s avonds echter regelmatig het aftandse hotel waarin ze verblijven om een drankje te gaan nuttigen in het dorp.

Kloof

Het verhaal draait rondom Karsten. En omdat deze zich afzijdig houdt van de rest van de wereld krijg je nooit een precies beeld van die wereld. Zeker omdat hij alles benadert vanuit zijn onzekerheid en neiging om conflicten te ontlopen. Hierdoor heeft hij eigenlijk zelden interactie met de mensen om hem heen. En je bent als lezer dus voortdurend op zoek naar de beweegredenen van de andere personen rondom Karsten. Hij zelf doet het namelijk niet.

~

Door deze eenzijdige kijk op een wereld die geheel onafhankelijk van Kartsen lijkt te bestaan, wordt het verhaal uitermate surrealistisch. Daarbij komt dan ook nog eens het vreemde gedrag van de bewoners van het dorpje. Eén van de produkten van de fabriek is namelijk de tegel ‘Ebony’. Een zwarte, fluweelzachte, maar totaal slijtvaste tegel. Deze tegel was het pronkstuk van de fabriek, maar zeker ook de trots van het dorp. Als je een beetje mee wil tellen, heb je een aantal van die tegels in huis. Het liefst heb je één of meerder kamers van je huis hiermee betegeld. Helaas is dat voor de meeste bewoners van het in verval geraakte dorp niet te betalen. Maar om toch je status te doen gelden hebben de meeste mensen een aantal tegels in de tuin liggen, waarop men dan ’s avonds urenlang staat te ‘dansen’. Hierdoor slijten de schoenzolen. En hoe meer schoenzolen je verslijt, hoe meer status je verkrijgt.

Vreemd

Het is slechts een voorbeeld van de bizarre wereld waarin Karsten zich bevindt. Er gebeuren veel meer vreemde dingen in het dorp en de fabriek. Het is echter niet altijd duidelijk of dit echt gebeurd of dat het Karstens verbeelding is. Sterker nog: dat is heel vaak niet duidelijk. Neem dan ook nog eens het bestaan van niet pratende kamermeisjes, indringend turende zwarte schapen en mysterieus zwaaiende vreemdelingen en je vraagt je af waar je in hemelsnaam terecht bent gekomen. Dat is sowieso de vraag. Want nergens wordt duidelijk waar het verhaal zich afspeelt. Zowel de naam van het dorp, de naam van het land, en de taal die men spreekt zijn onbekend. Ook elke achtergrond van de vijf mannen ontbreekt. Nergens geeft Terrin de lezer ook maar enig houvast. Je dwaalt maar wat rond, naarstig op zoek naar aanknopingspunten. Om uiteindelijk tot de conclusie te komen dat ze er gewoonweg niet zijn.

Verdwaald

Ik ben in Vrouwen en kinderen eerst van begin tot eind de weg kwijt geweest. Voortdurend dacht ik wel min of meer te weten wat er gaande was rondom Karsten, om vervolgens te merken dat ik het weer eens mis had. Vooral het eind van de roman is hier een uitstekend voorbeeld van, maar dat ga ik hier natuurlijk niet verklappen. Je moet Vrouwen en kinderen eerst zelf maar ondervinden. En dan ligt de nadruk op moeten, want je moet dit boek gelezen hebben. Je kunt die vervreemding nauwelijks onder woorden brengen. Die moet je zelf ervaren.