Boeken / Fictie

Waarheen? Vladiwostok!

recensie: P.F. Thomése - Vladiwostok!

.

Gevoelige lezers zullen wellicht snel afknappen op de geslachtsdelen die van de pagina’s afspatten. “Nu hij erover nadacht, ging dit gedoe hem plotseling tegenstaan. Wat deed hij hier? Terwijl zij er nog helemaal in zat en schrijlings op hem gezeten zacht kreunend haar natte, harige kut, voelde hij dat goed? gadverdamme! wat lekker over hem heen schoof.” (p. 74) De lezer die de dikke knipoog van Thomése ziet en al het gevloek met een korreltje zout neemt, wordt echter beloond met een ingenieus geconstrueerd verhaal in vijf delen.

De spelers

Fons Nieuwenhuijs is politiek adviseur en communicatiestrateeg. Hij runt samen met zijn vrouw Pam Petterson, voormalig tv-persoonlijkheid, een adviesbureau. Dat wil zeggen, hij heeft het bureau jaren geleden opgezet, maar op het moment dat de roman aanvangt is hij vooral bezig om zijn vriend Hans Portielje – geheel tegen Pams zin in – de Tweede Kamer in te coachen. In eerste instantie lijkt Nieuwenhuijs, die in het eerste deel van de roman aan het woord is, voornamelijk te fungeren als souffleur voor Portielje. Nieuwenhuijs is jaloers op Portielje, die zelfs op de meest ongelukkige momenten nog aan de lopende band goede quotes geeft. Tegelijkertijd kijkt hij neer op deze ‘allesneuker’ die geen enkel respect voor zijn vrouw heeft en inhoudelijk eigenlijk geen enkel idee heeft waar hij over praat. Zonder Nieuwenhuijs als ghostwriter zou Portielje zijn eigen carrière in no time vakkundig om zeep kunnen helpen.

Het conflict

Het tweede deel van de roman vangt aan als Portielje een lezing geeft over een zelfverzonnen belastingmaatregel die Nieuwenhuijs in het eerste deel al heeft bestempeld als ‘dat idiote plan’. Een uitnodiging voor een populaire talkshow volgt, en daar wordt pas echt duidelijk wat er aan de hand is: Nieuwenhuijs is aan het muiten geslagen. Hij is het zat om in Portieljes schaduw te manoeuvreren, en hij probeert wanhopig om grip te krijgen op zijn eigen leven. Portielje gaat zonder zijn spindoctor de uitzending in. De opeenvolging van gebeurtenissen is vanaf dit punt even onvermijdelijk als meeslepend, alsof je een kettingbotsing gadeslaat vanaf de andere rijstrook.

Het toneel

Tegelijkertijd kan de lezer zich juist in dit deel niet onttrekken aan de parallellen die Thomése trekt tussen zijn verhaalwereld en de realiteit. Anno 2007 maken of breken televisieoptredens politieke carrières. Wie zich niet direct herinnert tot welke hilarische situaties dit tijdens de verkiezingsstrijd in 2006 leidde, hoeft maar op YouTube het optreden van Wouter Bos bij Jensen! op te zoeken, of Balkenende’s bijdrage aan RTL Boulevard. Vladiwostok! geeft geen eenduidig commentaar op de haat-liefde verhouding tussen Hilversum en Den Haag. De politici in deze roman zijn even mediageil als hun Hilversumse collega’s, maar ze bevinden zich toch in twee totaal verschillende werelden, waar andere codes gehanteerd worden. Zonder mediator is een ontmoeting tussen deze twee werelden gedoemd te mislukken. Portielje weigert zich tijdens zijn televisieoptreden principieel empathisch op te stellen jegens de andere gast (en daarmee ook jegens de kijker), en dat kost hem zijn kop.

De wending

In tegenstelling tot het voorspelbare scenario waar Portielje na zijn televisieoptreden in terecht komt, neemt Nieuwenhuijs’ leven in het laatste deel van Vladiwostok! een totaal onvoorspelbare wending. De vraag die na het dichtslaan van de roman in de lucht hangt, is of ieder nu zijn gram heeft gekregen. Nieuwenhuijs en Portieltje zijn allebei ongelofelijke schoften, alleen de een lijkt het te zijn tegen wil en dank, terwijl de ander er overduidelijk een sardonisch genoegen in schept. Maar is dit verschil groot genoeg om de afloop bevredigend te noemen? Thomése laat het wijselijk aan de lezer over om Nieuwenhuijs en Portieltje definitief te veroordelen, maar zet ondertussen overal smalend vraagtekens bij.