Boeken / Fictie

Droogkomische wetenschap

recensie: Miquel Bulnes - Lab

Toon me een humoristisch, vlot lezend boek en ik toon u Lab. Toon me een rare openingszin voor een recensie en ik toon u een stijlkenmerk van Miquel Bulnes. Lab is Bulnes’ tweede literaire experiment en we kunnen wel stellen dat het geslaagd is.

In Lab maken we kennis met Jidde Hartman. Deze assistent-in-opleiding houdt zich bezig met onderzoek naar kanker. Hoe goed Jidde als onderzoeker ook is, de wereld om hem heen ontgaat hem een beetje. Een machtsstrijd op de faculteit gaat grotendeels langs hem heen, totdat een slordig artikel van hem aangegrepen wordt om zijn promotor onder druk te zetten. Jidde moet vervolgens zijn uiterste best doen om niet zelf slachtoffer te worden van deze strijd. Ook in de relationele sfeer gaat het allemaal niet zo heel soepel. De relatie met zijn vriendin loopt op zijn einde en een affaire met een kleptomane studente theaterwetenschappen gaat ook niet helemaal zoals gepland.

Visie

Gelukkig heeft Jidde het zelf nauwelijks door dat zijn leven wat stroef verloopt. Hierdoor levert zijn verhaal, zoals dat in Lab opgetekend staat, een heerlijk droogkomisch boek op. Door de droge wijze waarop Jidde tegen de wereld aankijkt en deze becommentarieert ben je er zelfs als lezer niet altijd bewust van in wat voor puinhoop Jidde zich eigenlijk bevindt. Met veel humor en spitsvondigheid weet Jidde elke situatie van een vrolijke noot te voorzien.

Proefschrift

‘Boek’ is misschien niet de juiste term voor deze stapel gemalen boompulp, want het onderschrift van Lab is: Een proefschrift door Miquel Ekkelenkamp Bulnes, en zo is het boek ook grofweg opgezet. Met eerst een aantal stellingen en daarna een aantal hoofdstukken die duidelijkheid omtrent deze stellingen moeten scheppen. De stellingen zijn van het kaliber: “Het is per definitie onmogelijk om aan te tonen dat iets niet kan” of “Een proefschrift is er om te schrijven en niet om te lezen.” Hieruit blijkt al meteen dat we in Bulnes’ visie de academische wetenschap vooral met een grote korrel zout moeten nemen.

Leuke ellende

Zoals een goed proefschrift betaamt, staat ook deze fictionele variant ervan vol met voetnoten. Deze voetnoten geven reden tot vreugd. Juist daardoor krijgen we een scherp inzicht in de verbale aspecten van de universitaire wereld. Zo wist ik persoonlijk niet dat “verheugt mij zeer” gelijk staat aan “zal me eigenlijk ook jeuken” en dat “eiwitdepletie” een ander woord is voor “uithongering van labratten”. Juist door deze verduidelijkingen kun je jezelf beter inleven in de academische leefwereld. En dat is nodig, want uit Lab blijkt wel hoe vreemd die wereld is.

Laboratoriumtaal

Smaak is uiteraard persoonlijk en voor humor geldt dit misschien nog wel meer. Niet iedereen kan om dezelfde dingen lachen. Bulnes’ droge humor is dan ook niet voor iedereen weggelegd. Zeker niet als je tegen dierproeven bent. De labratten en -konijnen krijgen weinig medeleven in Bulnes’ beschrijvingen.

Op dag veertien van Perma’s onderzoek, vandaag dus, moeten de botten uit de proefdieren gehaald worden. In praktische zin is in een laboratoriumsetting botverwijdering bij konijnen niet verenigbaar met het leven. Om een konijn dood te maken spuit je een overdosis aan slaapmiddel, pentothal, in een van de grote aders die door de oren lopen. Dit vereist wel de nodige oefening, met name ook omdat de konijnen niet altijd zo goed mee willen werken. Muizen zijn wat doodmaken betreft makkelijker. Je pakt ze gewoon bij de staart en klapt hun nek dubbel over een potlood. Je kunt ze ook door de schredder halen, maar daarvoor is het eigenlijk de bedoeling dat ze van tevoren al dood zijn.

Onderzoek

Als je jezelf over dit dierenleed heen kunt zetten, dan heeft Lab veel voor je in de aanbieding. Het is iedere keer weer verbazingwekkend hoe leuk de ellende van een ander kan uitpakken. Jidde zou hierover gezegd hebben: “Iemand zou dat eens uit moeten zoeken.” Hangende dat onderzoek kun je jezelf al verdiepen in de achterbakse, schijnheilige wereld die wetenschappelijk onderzoek heet en die in Lab genadeloos humoristisch wordt blootgelegd. Wetenschap is toch beduidend minder droog dan je aanvankelijk misschien denkt.