‘Steun onze troepen, weg met Bush’

In de boeken Stupid White Men (nederlandse vertaling: Stupid white men. Amerika onder George W. Bush) en Klauwen af van mijn land fulmineert Moore, net als in zijn films, er lustig op los. Zijn doel is om sociale en politieke misstanden in de Verenigde Staten aan te snijden, zoals verkeerde machtsverhoudingen, zelfverrijking en het vervalsen van verkiezingsuitslagen. Moore doet er daarbij alles aan om, onderbouwd met feiten, machtige mannen zwart te maken. In Brieven van het front gaat hij echter heel anders te werk. In plaats van onderzoeksjournalistiek te bedrijven en dat in een taal te gieten die bijna propagandistisch te noemen is, laat Moore in dit boek de mensen om wie het gaat zélf aan het woord. Wie dat zijn wordt al in de titel duidelijk: de soldaten in algemeen en de strijders in Irak in het bijzonder.

Amerika verdedigen

Na een korte inleiding volgen tientallen brieven van militairen, die via al dan niet anonieme e-mails aan Michael Moore hun persoonlijke visie op de oorlog geven. Die visie is niet positief voor de president en zijn bevelhebbers. Kort gezegd is de boodschap van alle brieven: ‘wij soldaten hebben ooit getekend om Amerika te verdedigen, Irak is echter geen echt gevaar voor het land, maar onderhand sterven mijn vrienden wel en vrees ik voor mijn eigen leven’. Er zijn niet alleen brieven van in Irak gelegerde soldaten opgenomen, ook de militairen die in andere gebieden gestationeerd zijn komen aan het woord. Verder zijn er enkele zeer indringende brieven van familieleden afgedrukt. Dit zijn moeders, vaders, vrienden, vriendinnen en docenten die rouwen om familie en bekenden die omkwamen of die nog steeds in Irak zitten. Uit de brieven van de soldaten spreekt voornamelijk woede, uit die van familie wanhoop.

Verkiezingspropaganda

Brieven van het front is een krachtig instrument voor de anti-oorloglobby van Michael Moore. Nog meer is het een boek dat duidelijk probeert te maken dat George Bush, vanwege zijn wanbeleid, bij de (vorige) verkiezingen een nederlaag had moeten lijden. Dat geluid wordt zowel door Democratische als door Republikeinse brievenschrijvers geuit. De boodschap is om de troepen te steunen in hun moeilijke tijden, maar om de veroorzaker van alle ellende, George Bush, van de troon te stoten. Het is duidelijk dat Brieven van het front in Amerika bedoeld was als verkiezingspropaganda, maar de vraag is of het, na de reeds gehouden verkiezingen, nog actueel genoeg is. Voor een deel wel. De ooggetuigenverslagen en wanhoopsverhalen zijn nog steeds belangrijk voor bewustwording, aangezien de oorlog in Irak nog steeds aan de gang is. De stukken over de verkiezingen zijn weliswaar niet zo interessant, maar ze zijn dan ook sterk in de minderheid, waardoor ze niet echt storend zijn.

Moores boek bevat een grote hoeveelheid brieven en zo nu en dan is het worstelen om er doorheen te komen, vooral omdat je, met name in de brieven van de soldaten aan het front, op veel punten hetzelfde verhaal hoort. Toch kon ik mijn nieuwsgierigheid moeilijk bedwingen en bleef ik doorlezen. Het boek is een sterk propaganda-instrument, maar blijft daarnaast ook heel menselijk. Of het ook een historische waarde heeft is onduidelijk. Enerzijds wordt het onderwerp wel heel eenzijdig belicht, anderzijds wil je als lezer de oorlogspropaganda ook eigenlijk helemaal niet horen, daarvan weet je in elk geval zeker dat ze nogal gekleurd is. Bij Brieven van het front ligt dat dan toch anders, aangezien het een grote hoeveelheid directe betrokkenen aan het woord laat en zo toch een eerlijker portret van de omstandigheden in Irak schetst dan de propaganda dat doet.