Boeken / Fictie

Less was more geweest

recensie: Marieke Groen - Liefde is een afspraak

Wanneer haar grote liefde Melle verliefd wordt op een ander doet controlfreak Fee een wanhopige poging de touwtjes weer in handen te krijgen met desastreuze gevolgen. Klinkt spannend, maar Marieke Groens Liefde is een afspraak slaagt er niet in die spanning in het verhaal te houden.

Meteen vanaf het begin is duidelijk dat Groens hoofdpersonage Fee een ontzettend eenzame en instabiele jonge vrouw is. Al meerdere malen is ze in haar ogen in de steek gelaten door mensen die ze vertrouwde, zoals haar vader met wie ze nog maar amper contact heeft. Begrijpelijkerwijs hecht Fee daarom erg veel waarde aan het maken van harde afspraken met de mensen van wie ze houdt, aangezien die veel meer zekerheid geven dat ze niet wéér verlaten zal worden.

Afspraak is afspraak
Haar relatie met de jonge popster Melle geeft Fee eindelijk het gevoel dat ze ergens bij hoort, dat ze bestaat, dus ze wil hem koste wat kost bij haar houden. Maar Melle gelooft dat de liefde je gewoon overkomt, dat je er niks aan kan doen. Het is dus helemaal niet zeker dat Melle zich wel aan hun liefdesafspraak zal houden. Daarom test Fee hem uit door een tijdelijke relatiepauze in te lasten. Dit loopt uit op een fiasco, want Melle vindt binnen de kortste keren een ander. Niet in staat met dit verbreken van hun afspraak om te gaan, maakt Fee het vanuit haar standpunt bezien zeer begrijpelijke besluit consequenties te verbinden aan Melles keuze die helaas veel destructiever uitpakken dan ze had bedoeld.

De spanning rondom deze dreigende situatie wordt subtiel opgebouwd. Soepel wisselt Groen heden en verleden – Fees dwaling en toen het nog relatief goed met haar ging – met elkaar af. Hoe meer informatie de lezer krijgt over wat Fee nou eigenlijk aan het doen is met Melle, hoe meer het net rond haar sluit. Stukje bij beetje wordt duidelijk dat Fee ondanks haar verwoede pogingen Melle bij haar te houden alleen achter zal blijven. Uiteindelijk weet Groen de verschillende lijnen in het verhaal mooi bij elkaar te brengen op het moment dat alles voor Fee onherroepelijk in elkaar stort en de eenzaamheid erger terug is dan voorheen.

Te veel van het goede
Deze knap opgezette compositie wordt aangevuld met terloopse verwijzingen naar Fees verwardheid en het vermeende onheil dat zich afspeelt. Zo denkt ze al aan het begin van het verhaal een keer bij zichzelf: ‘Het is net als wanneer je op een luchtbed in zee ligt […] Ongemerkt drijf je toch verder af dan je denkt.’ Een aantal van dit soort subtiele hints naar de dreigende situatie kunnen natuurlijk geen kwaad, maar in Liefde is een afspraak zijn het er zo veel dat ze naarmate het boek vordert juist een tegengesteld effect gaan hebben.

Zo komen Fees onzekerheid en instabiliteit bijna om de pagina wel naar voren. Ook zijn sommige verwijzingen te expliciet verwoord, zoals de manier waarop Groen het controlerende aan Fee beschrijft. Veel passages laten zien dat Fee graag de controle over de situatie houdt. Zo wordt ze uitermate gelukkig van een gevulde koelkast en een georganiseerd huishouden. Naast dit tonen, kiest Groen er echter voor om het ook expliciet te beschrijven: ‘Voor sommige mensen staat geluk gelijk aan chaos en heftigheid, maar voor Fee is het het gevoel dat ze controle heeft over de wereld om haar heen.’ 

De opeenstapeling van verwijzingen naar Fees minderwaardigheidscomplex, de dreiging van haar dwaling en haar controlerende karakter haalt geleidelijk aan de spanning uit het verhaal. Dat is jammer, want hoewel de compositie van het verhaal goed in elkaar zit, weet Liefde is een afspraak de aandacht daardoor maar gedeeltelijk vast te houden en weet het op papier aangrijpende einde toch niet echt te raken.