Apocalyptische reis

Een kleine waarschuwing vooraf: de tekst op de achterflap van het boek is geen juiste representatie van de inhoud. De omslag spreekt van het hoofdpersonage Makepeace en de gewonde vluchteling Ping. Makepeace moet de bewoonde wereld opzoeken om Ping te redden. ‘Tijdens de bizarre tocht naar het Westen ontdekt Makepeace Pings geheim, dat ze onverwacht blijken te delen.’

Geheim

De omschrijving van wat we in Noordermorgen mogen verwachten is grotendeels al uitgewerkt in de eerste dertig pagina’s van de roman. Het geheim dat Makepeace en Ping delen is dan namelijk al opgehelderd. Alleen de barre tocht naar het Westen moet nog plaatsvinden. Het is dan ook niet het gedeelde geheim, maar de verwikkelingen tijdens de reis die het hoofdbestanddeel vormen van het verhaal. Dit is in tegenstelling tot wat de achterflap doet vermoeden.

Het geheim is overigens uitermate verrassend te noemen. De veronderstellingen van de lezer over Makepeace en Ping zullen behoorlijk onder vuur genomen worden. En in die eerste dertig pagina’s wordt al meteen heel duidelijk dat we hier niet met een standaard verhaal te maken hebben. Theroux weet de lezer voortdurend te verrassen met een verhaal dat nooit de richting op gaat die de lezer bedacht heeft. Hierdoor is hij in staat je mee te slepen in de zoektocht van Makepeace.

Apocalyps
Theroux maakt goed gebruik van een post-apocalyptische wereld in de nabije toekomst. “De wereld is verder gegaan”, zoals een scherpschutter uit Stephen Kings Donkere Toren-cyclus zou zeggen. Makepeace leeft op een aarde die we op vele punten herkennen, maar die ons tegelijkertijd ook geheel vreemd is. Deze schizofrene ervaring maakt het lezen van Noordermorgen tot een bijzondere leeservaring. Ergens in de nabije toekomst is onze beschaving in verval geraakt en zijn we vergeten hoe we de geleerde techniek konden onderhouden.

Steden liepen leeg en raakten in verval, mensen migreerden naar het platteland. Velen stierven of verwilderden. Sommigen hielden echter stand en klampten zich krampachtig vast aan oude gebruiken en, ondertussen onbegrepen, machinerieën. En uiteraard is er ook weer ergens iemand die uit deze ontstane chaos een slaatje probeert te slaan. Dat Makepeace met deze persoon te maken krijgt is, in een verder verrassend boek, niet zo heel vreemd te noemen.

Afhankelijkheid

Onder de dekmantel van een post-apocalyptische avonturenroman schetst Theroux de eenzame strijd van de mens tegen een vijandige omgeving. Hij schrijft over geloof in eigen kracht, volharding, overgave, strijd en de kracht van de psyche. Maar daarnaast geeft hij ook een beeld van de kwetsbaarheid van de mens ten opzichte van de technologieën waarmee hij zich omringd heeft.

Al met al geeft Noordermorgen met zijn pessimistische toekomstbeeld tevens een positieve boodschap over de veerkracht van het individu. Tegenover de wreedheid van de machtswellusteling staat de warme menslievendheid van de eenzame zwoeger. Noordermorgen is door deze tegenstelingen eenduidig in zijn richting. In Makepeace’ zoektocht naar het Westen word je als lezer meegevoerd in de richting van de hoop.

Ondanks alle ellende lijkt de mensheid altijd weer in staat op te staan en voor een betere, leefbare samenleving te vechten. Theroux heeft met deze roman bewezen dat er ook altijd iemand is die een oud genre een nieuwe wending kan geven. Een wending ten goede, die veel belooft voor de nabije toekomst…