Verzwegen leed

Het boek is geschreven door Loni Wolf, heteroniem van wat ‘een bekende Nederlandstalige auteur’ moet zijn. Haar verhaal heeft het etiket roman meegekregen, maar is afkomstig uit het non-fictiefonds van uitgeverij Meulenhoff. Dat levert een zekere geheimzinnigheid op. Een mogelijke verklaring voor de mystificatie ligt in de achtergrond van het gelijknamige hoofdpersonage. Zij is het kind van een Duitse soldaat en een Nederlandse vrouw. Haar moeder is meteen na de bevrijding kaalgeschoren.

Confrontatie

Maar waarom confronteert deze Loni Wolf haar moeder na al die jaren? Zo ruw en onverbiddelijk. Om deze vraag te kunnen beantwoorden vraagt Wolf de lezer om het nodige geduld. Al wachtende in het ziekenhuis, reconstrueert Loni stukje bij beetje het leven dat zij geleid heeft. Het is een moeizame reconstructie, een verhaal dat zich alleen in horten en stoten laat vertellen.

Loni’s leven bestaat uit diverse brokstukken, abrupte veranderingen staan centraal. Zo verlaat zij op achttienjarige leeftijd halsoverkop haar moeder en stiefvader en komt als prostituee terecht in een louche nachtclub in Zürich. Later volgt een kind met een progressieve spierziekte. Haar jeugd komt aan de orde. Het zijn verhalen binnen een verhaal, flarden en fragmenten die onstuitbaar naar buiten stromen. Niemand kent Loni’s hele geschiedenis, maar nu kan zij het niet langer voor zich houden. Het moet eruit.

Zoektocht

Het resultaat is een mooi maar vooral indringend verhaal, waarin stijl en toon naadloos aansluiten bij de ervarings- en belevingswereld van Loni Wolf. Ze sleurt de lezer mee in haar leven. De chaotische en niet-chronologische verteltrant maken dat de verwarring en onthechting bijna letterlijk voelbaar zijn. Voor deze opbouw en structuur is bewust gekozen. Zo reflecteert Wolf: ‘eigenlijk is verhulde samenhang altijd sterker dan onthulde’.

De zoektocht naar identiteit speelt een centrale rol in Oorlogskind. Daarnaast wordt gaandeweg duidelijk wat er nog meer ten grondslag ligt aan de plotselinge samenkomst van heden en verleden. Het leidt tot een einde dat ongemakkelijk aanvoelt, na het omslaan van de laatste bladzijde. Loni’s levensverhaal is verteld, maar dieperliggende vragen blijven onbeantwoord. Zo ook wat de auteur met deze roman wil zeggen.

Dat het om meer gaat dan een persoonlijke geschiedenis lijkt het motto aan te geven, dat ontleend is aan Das Judasschaf van de Duitse schrijfster Anne Duden. Dit boek is een complexe aanklacht tegen de holocaust, waarin schijnbaar onverenigbare elementen met elkaar in verband worden gebracht. In Oorlogskind wordt op verschillende manieren naar dit boek verwezen, zowel qua stijl, vorm als thematiek. Daarmee is ook Oorlogskind op te vatten als een relaas dat meer is dan alleen persoonlijk. Het is boven alles een aanklacht tegen de lompe en laffe wraak die de ‘moffenhoeren’ ten deel viel na de bevrijding van de Duitse bezetting.