Boeken / Fictie

Gedreven door pure wraakzucht en één enkele belofte

recensie: Lluís-Anton Baulenas - Voor een zak met botten (vert. Pieter Lamberts, Joan Garrit)

Voor een zak met botten, geschreven door de Spaanse schrijver Lluís–Anton Baulenas (1958), beschrijft het levensverhaal van de jonge Catalaanse legionair Genís Aleu, dat in het teken staat van een ogenschijnlijk onmogelijke belofte aan zijn vader.

Genís groeit op in een liefhebbend gezin met een eigenzinnige moeder en een perfectionistische vader in het vredige vooroorlogse Barcelona. Als klein jongetje brengt Genís veel tijd door met zijn vader, terwijl deze met veel oog voor detail winkels voorziet van sierlijke opschriften. Zijn gelukkige leventje wordt echter ruw verstoord wanneer zijn vader zich aansluit bij het Republikeinse leger om te vechten tegen de Spaanse generaal Franco.

Genís belandt in het armenhuis waar hij onder erbarmelijke omstandigheden uitkijkt naar de dag dat hij kan ontsnappen. Wanneer zijn vader terugkeert uit één van Franco’s concentratiekampen, is hij een gebroken man met nog één laatste wens. Op zijn sterfbed vraagt hij Genís de botten van zijn beste vriend op een waardige plek te herbegraven. Na vele omzeilingen belandt Genís in het Spaanse Legioen, waar hij op sluwe wijze een plan smeedt voor dé ultieme wraak.

Een rauwe, eerlijke aantrekkingskracht
Deze ultieme wraak van de door haat gedreven Genís is absoluut de onmisbare spil van dit indrukkende boek. Zijn hartstocht en vooral de verbitterdheid zorgen voor zo’n rauwe, eerlijke aantrekkingskracht dat je het boek simpelweg niet weg kunt leggen. Toegegeven, Voor een zak met botten komt moeizaam op gang, omdat de verhaallijn wat aan de ingewikkelde kant is. Desondanks weet Baulenas snel de rode draad in het verhaal weer op te pakken door zijn boek de perfecte balans tussen heden en verleden mee te geven. De meeslepende flashbacks naar het verleden van Genís geven zijn persoonlijkheid zoveel diepte, dat je er bijna stil van wordt. Tot in het kleinste detail wordt het schrille contrast duidelijk tussen zijn gelukkige jeugd en de beestachtige omstandigheden in het armenhuis, met als onmenselijk hoogtepunt de brute moord op zijn beste vriend Salvador.  

Een stukje historie
Wat Voor een zak met botten verder zo interessant maakt, is het historische kader waarin het boek is geplaatst. Het mensonterende regime van de Spaanse generaal en dictator Franco is heimelijk het ondergeschoven kindje binnen de geschiedenis rondom de Tweede Wereldoorlog. Daarom is het des te interessanter om via dit boek een indruk te krijgen van de verregaande gruwelijkheden die onder dit regime hebben plaatsgevonden. Concentratiekampen, willekeurige moordpartijen en vervolgingen, niets wordt in dit boek ongemoeid gelaten. Maar het absolute hoogtepunt is toch wel de ontknoping van het goed voorbereide plan van Genís voor zijn wraak. Genis’ verwoede strijd voor gerechtigheid eindigt zo ingenieus dat je, na het omslaan van de laatste bladzijde, niets anders kunt doen dan met een tevreden glimlach achterover zakken in je luie stoel. Eindelijk gerechtigheid.