Boeken / Fictie

Een feestbundel vol angst, uitzichtloosheid en geweld

recensie: Laurens Abbink Spaink (e.a.) - Sub Urban en andere verhalen

“Deze nieuwe verhalen van de eerste schrijversgeneratie van het derde millennium schetsen samen een beeld van deze tijd. Die wordt gedomineerd door ruwheid, luxe en onbehagen”, aldus de flaptekst van de door Passionate Magazine uitgegeven verhalenbundel Sub Urban en andere verhalen. Dat wat we door de literaire ogen te zien krijgen over de 21ste eeuw, stemt een mens wel erg somber.

De bundel, die is uitgegeven ter gelegenheid van het tienjarige bestaan van Passionate Magazine, bevat verhalen van een twaalftal jonge auteurs, onder wie Thomas van Aalten, Rashid Novaire en Steven Verhelst. Hun enkele bladzijden tellende bijdragen bevatten thematisch gezien weinig fraais: de moord op een topsporter, een pedofiele gitaarleraar, misbruik van een straatkrantverkoopster, een uitzichtloos bestaan. Seks, geweld en angst lijken in de bundel haast een drie-eenheid te vormen. Passieloos verwoord, objectief geregistreerd en daardoor akelig realistisch.

~

“Is dit werkelijk wat het leven anno nu te bieden heeft?”, vraag ik mij al lezend af. Alex Boogers en Xander Michiel Beute laten het je wel geloven. De sobere bewoordingen waarin zij hun verhaal vertellen, dragen daar extra aan bij. De verhalen vertellen zo immers niet over de wereld door de ogen van een ander, maar over de wereld ‘zoals hij is’.

Sprankje hoop

Gelukkig bevindt zich tussen al die narigheid ook nog een sprankje hoop in de bijdragen van Abdelkader Benali en Tonie Mudde. De opgewekte toon van Benali’s verhaal over een kraambezoek, en de relatie die Mudde tussen vader en dochterlief schetst, stemmen je even gelukkig. Ze stellen je bovendien tijdelijk gerust; het valt allemaal wel mee met de verharding van de maatschappij. Dat geluksgevoel vervaagt overigens direct zodra je met een volgend hoofdstuk in nieuwe misère belandt.

De heftige onderwerpen die in Sub Urban worden aangesneden, haken stilistisch gezien zeer verantwoord in elkaar. Juist doordat de verhalen van de meeste auteurs niet overdadig zijn aangekleed met details, en doordat een dramatische invalshoek taboe is, blijven ze overeind. Het summiere woordgebruik houdt hun werk nagenoeg objectief, waardoor jij je als lezer getuige voelt van het gebeuren. Zeker wanneer dat onaangenaam is, voel je je extra bezwaard dat je van de zijlijn toekijkt en verder leest. Toch weten de auteurs je niet te overtuigen van de stand van zaken binnen de huidige samenleving.

Magere afspiegeling

Het is ook maar de vraag of dat de precieze motivatie van de redactie van Passionate is geweest voor de publicatie van deze verhalenbundel. Erg eenduidig zijn ze er niet over. Het tienjarig bestaan van Passionate als organisatie en blad lijkt niet de enige aanleiding. Het gaat erom ‘schrijverstalent van morgen’ te presenteren. Wat deze nieuwkomers in het literaire veld samenbrengt, wordt echter niet helemaal duidelijk. En waarom juist dit dozijn de hemel gaat bestormen, ook niet. Is het omdat ze bijna allemaal eerder voor Passionate Magazine hebben geschreven? Of delen zij een bepaalde visie?

“Nee”, zeggen de samenstellers van de bundel in hun tamelijk uitgebreide inleiding, “de verhalen zijn niet te rubriceren.” Van een ‘nieuwe literaire beweging’ kan geen sprake zijn. Waarom worden de auteurs in de flaptekst dan wel als ‘de eerste schrijversgeneratie van het derde millenium’ geïntroduceerd? Passionate Magazine heeft de auteurs toch niet voor niets samengezet. Zij delen immers een pessimistische kijk op de wereld, de angst voor terrorisme, natuurrampen en andere gevaren en de gave om al dat naars in slechts enkele pagina’s te verwoorden. Waarom dan toch die angst om hen onder één noemer te plaatsen? Misschien dat ook Passionate de bundel een wat al te magere afspiegeling van de werkelijkheid vindt.

Feit blijft dat ikzelf een wat luchtiger uitgangspunt voor mijn feestbundel had genomen.