Boeken / Fictie

‘Alleen nog kleur’

recensie: K. Schippers - Voor jou

Naar aanleiding van Schippers’ reis naar Brussel om daar met studenten workshops te volgen, ontstaat er bij hem een golf van herinneringen. Die lijken op het eerste gezicht niets met elkaar te maken te hebben, maar naarmate de verhalenbundel vordert, vervloeien ze met elkaar.

De inleiding van de bundel Voor jou leest als een dagboek: ‘nee, nog niet beginnen.’ Maar de gedachtestroom is niet te stoppen, en er ontstaan verhalen in verhalen. Tijdens een wandeling in Amsterdam-Zuid verscherpt Schippers zijn blik en zoomt in op kleinigheden, waarop hij verspringt naar de flarden aan verleden die erachter schuilgaan.

Tijdreis


Over de workshop wordt niets duidelijk, des te meer over wat Schippers’ steeds wisselende omgeving bij hem teweegbrengt: van Brussel keert hij in zijn geest terug naar Amsterdam, is dan weer in Barcelona of in een herinnering met zijn vrienden G. Brands en Bernlef. De volgorde van deze herinneringen is associatief; er zit geen chronologie in. Elk verhaal is een gedachte waarop Schippers geen controle lijkt uit te willen oefenen, die hij alleen onder woorden brengt.

Dat kenmerkt ook de stijl; deze is schetsmatig, van de hak op de tak, met observaties die niet voor de hand liggen, maar zeer relevant blijken in de loop van het verhaal. Bij het zien van het werk van Magritte mijmert Schippers over de artiest en zijn geschiedenis. Hij creëert een beeld van de tijdgeest, waar hij zich vervolgens mee identificeert. Zo schept hij verbanden tot in het heden.

Jongensboek


Te midden van het beschrijven van zijn reizen, komt tot Schippers het nieuws dat zijn twee vrienden G. Brands en Bernlef overleden zijn. Dit roept vlagen van vroeger op, de tijd dat ze samen het tijdschrift Barbarber maakten, de loze maar uiterst scherpe humor die ze deelden en waarvan ze de poëzie inzagen. Die lolligheid verhulde een lading die vooral voor hen voelbaar was, en die alleen zij, op hun eigen manier, konden vertalen in niets- en tegelijkertijd veelzeggende termen als ‘algemeen grijs’. Hoe kan een kleur algemeen zijn, en wat zegt dat over onze werkelijkheid?

De terugblikken op die tijd doen denken aan een jongensboek, gehuld in sepia en met om elke hoek een avontuur. Dit past perfect bij de ietwat naïeve maar intelligente stijl die doorsijpelt in elk verhaal. Schippers brengt als het ware een ode aan zijn vrienden en hun vindingrijkheid.

Kleurrijke echo
Het overkoepelende thema van Voor jou is het observeren van het alledaagse, ogenschijnlijk toevallige, en daar verwondering in vinden. Voetstappen kunnen bijvoorbeeld veel verraden, zo blijkt uit het ‘gestommel van verstopvoeten’. Kunst speel een belangrijke rol bij de verwondering, en het lukt Schippers uitstekend visuele kwaliteiten met woorden te verbeelden.

Daarnaast wordt de tekst af en toe met beelden aangevuld: kunstwerken, foto’s van kunstenaars en hun omgeving. Dit versterkt het gevoel dat je een inkijkje krijgt in de beleving van Schippers, die balanceert tussen het talige en het beeldende. In dit boek wordt het grensgebied tussen beide onderzocht, en Schippers doet dit visionair. Hij overbrugt de kloof tussen het lezen en het kijken, wat leidt tot een ervaring waarin zowel de geest als het gevoel geprikkeld wordt. Zoals K. Schippers het beschrijft: ‘Een echo is een afdruk in zwart-wit van een geluid in kleur.’