Boeken / Fictie

I do … do I?

recensie: Jeffrey Eugenides (vert. Jan de Nijs & Gerda Baardman) - Huwelijk

De klassieke driehoeksrelatie in een nieuw jasje. Jeffrey Eugenides, geprezen als een van de grootste Amerikaanse auteurs van deze tijd, doet het in Huwelijk.

In 1993 verscheen zijn epische debuut De zelfmoord van de meisjes. Een spraakmakende verfilming door Sofia Coppola zorgde er daarna voor dat Eugenides bij het brede publiek bekend werd. Voor zijn tweede roman, Middlesex (2002), ontving hij de Pulitzer Prize. Ook Huwelijk liet vervolgens negen jaar op zich wachten, maar dan heb je ook wat: het boek verscheen vlak na publicatie al in de top van The New York Times Book Review.

Een metaroman
Begin jaren tachtig van de vorige eeuw studeert Madeleine literatuur aan een Ivy League universiteit. Om mee te doen met haar modieuze leeftijdsgenoten probeert ze de popiejopie filosofen van dat moment te ontrafelen. De jaren tachtig zag een overdaad aan moderne, onbegrijpelijke denkers en feministen die overal wat achter zoeken, waarbij het onduidelijk is hoe hun ideeën werken in de praktijk. Zelf is Madeleine meer van de victoriaanse liefdesromans. Ze schrijft een scriptie over het huwelijksplot, waarin de levens van de vrouwelijke personages met name draaien om het vinden van een echtgenoot. Madeleine onderzoekt de gevolgen van scheiden en huwelijkse voorwaarden op dit plot in de literatuur, en wat dat voor haarzelf betekent.

De jonge studente is netjes opgevoed, gaat zich niet te buiten aan drank, drugs of seks, en kan zich met recht een bibliofiel noemen. Maar dat betekent niet dat ze geen lust voelt, geen wisselvallige, twijfelende gevoelens heeft, geen angst voor de toekomst. Madeleine valt voor een ongrijpbare, charismatische, intelligente, en vooral manisch depressieve eenling (Leonard) in plaats van voor haar eerlijke, beste vriend (Mitchell). Een jongen die geobsedeerd is door zijn droombeeld van haar en behoefte heeft aan spiritualiteit.

Net niet diep genoeg
De roman beschrijft de levens van deze drie personages en de zoektocht naar hun plek in de wereld na hun afstuderen. Het stelt de vraag hoe, of hoe niet, onderwijs voorbereidt op het leven. De auteur viert ondertussen ook jonge verliefdheid en de grote roze wolk, maar schuwt de zwarte wolk van verdriet en depressies niet. Huwelijk mist de catastrofale gebeurtenissen van Eugenides’ debuut, maar zijn innemende realisme heeft des te meer impact. Ook de personages zijn niet buitengewoon zoals we van hem gewend zijn, maar dat is ook nergens voor nodig. Eugenides bewijst met zijn nieuwe roman de gave te hebben alledaagse mensen bijzonder te maken door kleine karakteristieken. Zijn toon is daarnaast zo intiem, dat het gemakkelijk is om een band op te bouwen met de personages. Maar helaas, een gebrek aan intensiteit zorgt er toch voor dat, hoewel je de personages begrijpt, hun hartzeer je toch niet helemaal raakt.