Het verlies van onschuld

Gijs Scholten van Aschat is met name bekend als acteur in toneelstukken en films. Daarnaast is hij werkzaam als toneel- en scenarioschrijver. Zijn geoefendheid met het schrijven van verhalen toont zich in Beretta Bobcat. In minder dan 80 pagina’s beschrijft hij de duistere gebeurtenissen op een ogenschijnlijk willekeurige zaterdag. Meneer Van Drille snapt maar weinig van vrouwen. Door de jaren heeft hij een hekel gekregen aan zijn eigen vrouw, die de verkeerde vragen stelt, altijd op zich laat wachten en voor wie hij slechts een schamele troost vormt nadat zijn grote broer Stijn klaar is met haar. Van Drilles plan doet echter al zijn ergernissen in één klap verdwijnen.

Verwachtingen

Scholten van Aschat weet precies hoe hij moet doseren en hoe hij hiermee de spanning kan opbouwen. Doordat het verhaal vanuit twee perspectieven verteld wordt – de hoofdstukken over meneer Van Drille en zijn naamloze buurjongen wisselen elkaar af – weet Scholten van Aschat een voortdurende dreiging te bewerkstelligen. De hoofdstukken over de buurjongen hebben een simplistische stijl omdat ze vanuit het perspectief van de elfjarige jongen zijn geschreven. De gruwelijkheden worden door hem op een deels onbevangen wijze waargenomen.

De paarse Beretta Bobcat die op de voorkant prijkt schept veel verwachtigen. Even willekeurig als het pistool in het verhaal verschijnt – meneer Van Drille vond hem in het handschoenenkastje van zijn tweedehands auto – verdwijnt hij uiteindelijk weer. Maar niet zonder een sleutelrol te spelen tijdens de bewuste zaterdag waarop dit verhaal zich afspeelt. Want, zoals Tsjechov al zei: ‘Als er een pistool in een verhaal voorkomt, moet dat ook worden afgevuurd.’

Tragiek

Meneer Van Drille doet sterk denken aan Jörgen Hofmeester, het getroebleerde hoofdpersonage uit Grunbergs Tirza dat Scholten van Aschat twee jaar geleden vertolkte in de gelijknamige verfilming van het boek. Ook Van Drille is een duistere en onberekenbare man die weinig sympathie opwekt, maar daardoor des te meer fascinatie. Met zijn eigen vrouw weet hij zich geen raad, maar zijn buurjongen neemt hij graag mee voor een ritje in zijn Citroën Pallas Athene. Wanneer ze 185 op de snelweg rijden, komen zijn onderdrukte gevoelens naar boven.

Een belangrijk motief in Beretta Bobcat is het verlies van (kinderlijke) onschuld. Dit komt terug in de verhaallijn van zowel meneer Van Drille als van de buurjongen. Deze zware thematiek wordt echter verteld met een gezonde portie zwarte humor. De tragikomische ondertoon maken met name de passages over meneer Van Drille wat dragelijker. Gaandeweg, wanneer het verhaal zich ontpopt, wordt de toon ernstiger. Dan komt de ware aard van zowel meneer Van Drille als zijn buurjongen naar boven. Hun levens raken onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Veelbelovend debuut

Beretta Bobcat verscheen eerder dit jaar al als luisterboek. Scholten van Aschat mocht voor de Week van het Luisterboek een verhaal voorlezen dat vervolgens uitgebracht zou worden als Luistergeschenk. Toen hij geen geschikte tekst kon vinden, besloot hij een verhaal waarvan hij al een begin had liggen verder uit te werken.

Het resultaat is een indringende thriller die beklijft. Het is knap dat hij dit verhaal in zo’n compacte vorm heeft geschreven, maar de personages en thema’s nodigen uit tot meer diepgang. Was Beretta Bobcat als roman geschreven, dan konden de beweegredenen van Van Drille en zijn buurjongen meer belicht worden. Desalniettemin heeft Scholten van Aschat een goede prestatie geleverd. Nu is het wachten op zijn eerste roman.