Boeken / Fictie

Levenloze moordenaar

recensie: Frank Noë - Spellbound

Frank Noë heeft zich voor zijn nieuwe roman Spellbound laten inspireren door het levensverhaal van dichter Gerrit Achterberg. Spellbound is, naast de titel van het boek, ook de titel van een gedicht van Achterberg. Het verhaal speelt zich af in het rijksasyl Zandvliet, waar de hoofdpersoon Chris Werkhoven vastzit vanwege de moord op zijn vriendin Emma. Ook Achterberg zat vast voor moord, in een ‘Ryksasiel voor Psychopathen’.

Werkhoven is een dichter die besloten heeft niet meer te dichten. Tijdens de rechtszaak tegen hem merkte hij dat men zijn gedichten op een bepaalde manier probeerde uit te leggen, om zo het bewijs voor zijn schuld te vinden. Hij is een zeer gesloten man. Toch is er een aantal mensen dat contact met hem weet te krijgen, namelijk de vrouwelijke dokter van het rijksasyl en zijn beste vriend Jim. Zijn vriendin Emma en haar dochter Charley zijn al eerder tot zijn persoonlijk leven doorgedrongen.

Twee manieren van overleven

In de proloog van Spellbound lezen we hoe Jim zijn vriend Chris Werkhoven door een glazen deur gooit en wat de nasleep daarvan is. Daarna springt het verhaal naar het heden en introduceert Werkhoven zichzelf en het rijksasyl. Hij vertelt dat er twee manieren zijn om in Zandvliet te overleven. De eerste is van je af bijten, de tweede is je rustig houden en alles gewoon incasseren. Werkhoven kiest voor de tweede optie. Als de andere gevangenen dit merken, wordt hij al snel het mikpunt van pesterijtjes. Maar op een nacht sluit Chris vriendschap met de mysterieuze Jim, die in de cel naast de zijne zit.

Niemand lijkt te weten wie Jim precies is. Ineens is hij er. Al gauw begrijpt de lezer dat deze Jim niet is wie hij lijkt te zijn. Werkhoven staat er echter niet te lang bij stil. Jim is alles wat hij zelf niet is: brutaal, sterk en populair bij de medegevangenen. Werkhoven kan een vriend goed gebruiken.

Emma en Charley

Om zijn vriend een beetje te ontzien regelt Jim een baantje in de bibliotheek voor hem. Tijdens de uren die Chris in de bibliotheek doorbrengt, heeft hij veel tijd om na te denken over het leven. De personages Emma en haar dochter Charley beginnen nu een rol in het verhaal te spelen. Het is al bekend hoe Chris en Emma elkaar ontmoet hebben en dat Chris vastzit voor de moord op Emma, maar het blijft een raadsel hoe hij tot de moord gekomen is.

Noë beschrijft in deze hoofdstukken hoe Emma en Chris naar elkaar toe groeien en hoeveel moeite dochter Charley daarmee heeft. Haar jaloezie wordt steeds groter en tegelijk begint ze steeds meer op Emma te lijken. De ontknoping zie je al van mijlenver aankomen. Helaas is dat wel vaker het geval in Spellbound.

Mysterieuze Jim

Het boek eindigt weer met de valpartij uit de proloog. Met de kennis die je in de loop van het verhaal hebt opgedaan, krijgt deze gebeurtenis een heel andere betekenis. Het is teleurstellend dat deze kennis veel te vroeg komt. De schrijver geeft zoveel hints, vooral over de mysterieuze Jim, dat je het raadsel te vroeg ontrafelt. Een groot gedeelte van de spanning valt daardoor weg.

Dit is niet het enige punt van kritiek. Werkhoven is een beheerste man, die nooit overkomt als een psychopaat. De personages zijn enorm complex, maar komen nergens echt tot leven. De roman steekt goed in elkaar en zowel de figuren als locaties zijn gedetailleerd uitgewerkt. Toch weet het boek je vanwege deze levenloosheid niet te grijpen.