Het gaat slecht met Arion
Frank Martinus Arion heeft een geweldig goed boek geschreven. Dat boek, Dubbelspel, stamt echter uit 1973 en het valt te verwachten dat een auteur in de jaren die tussen die tijd en het heden liggen, nog iets probeert te schrijven. Dat heeft Arion dan ook gedaan: drie romans en een verhalenbundel. In die tijd is Arion op Curaçao uitgegroeid tot een fenomeen.
Hij heeft onder andere in 1987 de eerste volledig Papiamentstalige basisschool opgericht en hij maakt zich sterk voor het Papiaments als instructietaal in het onderwijs op de benedenwindse eilanden. Daarnaast geniet hij een behoorlijk aanzien als zo’n beetje de verpersoonlijking van de Antilliaanse literatuur.
Belachelijk
~
Aan zijn idealen over onderwijs wordt gerammeld, zijn opvatting over de slavernijschuld wordt belachelijk gemaakt en dan is er ook nog zijn nieuwe boek: De deserteurs. Over dat boek hebben de Curaçaose media hun mening nog niet gegeven. Waarschijnlijk maar goed ook. De deserteurs kunnen we maar beter snel vergeten.
Staafmixer
Het boek gaat over vier vrienden die elkaar leren kennen in Philadelphia, waar de Amerikaanse onafhankelijkheid wordt voorbereid. Eén is een Quaker, de tweede komt uit Barbados, de derde komt uit China en de vierde is een gevluchte slaaf die in Afrika prins en troonopvolger was. Gezamenlijk filosoferen ze wat over de mogelijkheden die de op handen zijnde onafhankelijkheidsverklaring hun en de rest van de wereld biedt, maar het is zo slap opgeschreven dat je er kregel van wordt.
Door de onafhankelijkheidsverklaring kwam John tot de conclusie dat Amerikanen, met uitzondering van de quakers, geen mensen waren die anderen gunden wat ze voor zichzelf vroegen. Vrijheid bijvoorbeeld. Hij vond het jammer dat hij zijn studie theologie voor rechten en geschiedenis had ingewisseld. Het werd hem steeds duidelijker dat recht niet kon bestaan zonder een theologische of filosofische moraal. Een recht zonder moreel fundament wordt een dictatuur met regels om de burgers zo efficiënt mogelijk alle recht te ontzeggen.
De deserteurs leest als een lesje wereld- en levensbeschouwing waar een staafmixer overheen is gegaan. Wat overblijft is een homogene, smakeloze massa. De vier verschillende vrienden en hun verschillende opvattingen zijn wandelende cliché’s, maar erger is het nog dat ze het telkens op haast stuitende wijze met elkaar eens zijn, zodat er in het hele geneuzel geen sprankje vuur is te ontdekken.
Als de vier tot hun grote verontwaardiging worden geronseld om dienst te doen op een schip dat de Onafhankelijkheid gaat bevechten, lijkt het er even op dat het verhaal eindelijk vaart zal krijgen, zodat die vier musketiers eindelijk eens wat gaan doen in plaats van minzaam naar elkander knikkebollen. Maar vechten doen ze niet, want de Onafhankelijkheid is een product van ‘de Rede’ en Quakers zijn tegen geweld. Uiteindelijk komen de vier terecht op St. Eustatius en St. Kitts, zodat Arion er toch nog een beetje een Caribische thuiswedstrijd van kan maken. Ook dit voegt echter niets toe aan de jammerlijke stranding van een aardig idee waar helaas geen enkel sprankje enthousiasme aan is toegevoegd.
Er gebeurt hoegenaamd niets in De deserteurs en voor Arion is dit dus binnen korte tijd zijn derde idee dat jammerlijk sneuvelt. Het boek is zo tergend oninteressant en literatuurloos dat het fiasco ervan echter niet alleen Arion aan te wrijven is. Waar was de redacteur van De Bezige Bij toen besloten werd dat De deserteurs gedrukt mocht worden?
