Boeken / Fictie

Zo plat als een pizza

recensie: Federico Moccia - Drie meter boven de hemel

In 1992 liet de Italiaanse schrijver Federico Moccia op eigen kosten drieduizend exemplaren van zijn boek Drie meter boven de hemel drukken bij een kleine drukkerij. Het werd meteen door de Italiaanse jeugd opgepikt en bereikte al snel een cultstatus. Inmiddels is het in Italië in een grote oplage gedrukt en nu is er ook een Nederlandse vertaling. Die “cultstatus” wekt nieuwsgierigheid.

Drie meter boven de hemel is het verhaal van de Italiaanse jeugd in de grote stad. De mooie (en een enkele minder mooie, voor het waarheidsgehalte) meisjes houden zich bezig met kleding, Vespa’s, feestjes en jongens. Hun grootste zorg is het proefwerk Grieks op hun kostschool. De jongens leven zich op straat uit in vechtpartijen, motorraces en ze houden van partycrashen. Dat alles uiteraard om uiteindelijk het meisje van hun dromen te veroveren. En jawel, Drie meter boven de hemel is ook het verhaal van een tot mislukking gedoemde liefde tussen het brave meisje Babi en de vechtersbaas Step.

Draak die leest als een trein

Maar wat een draak van een verhaal! Het gegeven van een onmogelijke liefde tussen erg verschillende mensen heeft in de literatuurgeschiedenis al zeer vaak geleid tot een mooi verhaal, maar Moccia beschikt niet over voldoende literair talent om dat voor elkaar te krijgen. Drie meter boven de hemel is oppervlakkig: verliefdheid wordt gelijkgesteld met liefde, fysieke kracht geeft aanzien. De magere flashbacks en het geforceerde trauma dat welgeteld vier pagina’s in beslag neemt (van de vierhonderdnegenentwintig!) helpen daar niet veel aan. De karakters blijven plat en komen nooit tot leven. Nooit voel je je als lezer betrokken bij of zelfs maar geraakt door wat er in het boek gebeurt. Desondanks leest het als een trein.

Cliffhanger

Moccia is van beroep scenarioschrijver voor films en hij schrijft voor een populaire Italiaanse show. En dat is het boek aan te zien. Het grootste deel bestaat uit dialogen en zeer beeldende beschrijvingen van vechtpartijen en achtervolgingen. Elk hoofdstuk eindigt met een soapachtige cliffhanger of ontknoping. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de verfilming van Drie meter boven de hemel redelijk succesvol was.

Cult?

Hoewel het verhaal tekort schiet, is Drie meter boven de hemel een uitgebreide schets van het leven van pubers in een grote Italiaanse stad. De verveling is voelbaar, de zucht naar afleiding altijd aanwezig en dat alles is overgoten met een zoetsappig romantisch sausje, aangezien de pubers verliefdheid gelijk stellen met liefde. Deze pubers, die anders nooit een boek lezen, werden aangesproken door Drie meter boven de hemel, dat over hén gaat. En zo kreeg het een cultstatus. De status doet echter niets af aan de clichématige schrijfstijl. Die is overdadig, af en toe vergezocht en soms ronduit onbegrijpelijk:

En terwijl de twee stralende tortelduifjes naar buiten lopen, laat Maddalena zich op een bank vallen. Ontgoocheld, op zichzelf aangewezen, net als toen ze zich nog illusies maakte. Ze blijft achter met een leeg glas en een leegte van binnen, die heel wat moeilijker op te vullen is. Zij, enkel de mest voor de plant die op de grafsteen van een verwelkte liefde bloeit. Die zeldzame plant die we geluk noemen.

Kitsch

Had Moccia het gelaten bij een schets van het leven van de Italiaanse jongeren, dan was Drie meter boven de hemel nog wel aardig geweest. Maar het overdreven dramatische liefdesverhaaltje en het plastic sentiment zijn ‘over the top,’ en dat is niet bewust gedaan. Dit is geen literatuur maar kitsch, zonder de zelfkritiek die goede kitsch draaglijk en leuk maakt. Eigenlijk is er niets wat dit boek echt de moeite waard maakt, hoewel de kennis van (kleding)merken die Moccia tentoonstelt verbluffend is. Het is wel perfecte leeghoofdige ontspanning voor op het strand. Drie meter boven de hemel is geen boek voor de gemiddelde 8WEEKLY-lezer, maar de puberdochters van het vrouwelijke Vassallucci-publiek zullen het misschien wel kunnen waarderen.