Boeken / Fictie

Confrontatie tussen fictie en realiteit

recensie: Eleanor Catton (vert. Rob van Essen) - De repetitie

Goede muziek moet je vaker beluisteren om haar te kunnen waarderen. Met literatuur werkt het vaak op een vergelijkbare manier, met verhalen die zich niet zomaar prijsgeven. De repetitie van de jonge debutante Eleanor Catton (1985) is daar een goed voorbeeld van. De eerste tientallen pagina’s zijn een uitdaging voor de lezer. Maar de volhouder wordt beloond.

De leerlingen van een meisjesschool raken volledig in de ban van een affaire tussen een docent en een van hun medeleerlingen, Victoria. Het meisje wordt geschorst en haar vriendinnen worden door de schoolleiding naar de psycholoog gestuurd. Terwijl de school en de ouders de onschuld van de jonge meisjes willen bewaren, zijn de leerlingen verontwaardigd over het feit dat Victoria niets over haar liefde heeft verteld.

Wat is echt?
De rondgaande verhalen over de affaire maken het steeds onduidelijker wat er exact is gebeurd tussen de docent en de leerling. Zowel de hoofdpersonen als de lezer tasten hierover in het duister. Dat wordt versterkt wanneer studenten van de nabijgelegen toneelschool het incident op de planken brengen. Het verhaal van de affaire gaat dan zijn eigen leven leiden; uiteindelijk is niets wat het lijkt.

De meisjes spelen een rol ten opzichte van elkaar, van hun ouders en docenten. Leerlingen van de meisjesschool worden nagespeeld door studenten van de toneelschool, wat de verwarring compleet maakt. Complexe tijds- en verhaallijnen lopen dwars door elkaar. Fragmenten die deel lijken uit te maken van de verhaallijn, blijken scènes uit het toneelstuk. Gedachten worden als citaten geschreven en de dialogen zijn hoog gestileerd; elk woord is nauwkeurig afgewogen. De repetitie vergt veel inlevingsvermogen van de lezer, maar de bijzondere leeservaring is een prettige beloning en een bewijs van Cattons vernuftige schrijfstijl.

Puberteit
Eleanor Catton heeft met haar debuut een perfecte adolescentenroman geschreven. Voortdurend houden de scholieren zich bezig met de vraag hoe hun gedragingen bij de ander overkomen. Hierbij vormen seksuele spanningen tussen de leerlingen, tussen de docenten en tussen beide groepen de rode draad. Bij enkele docenten kunnen de leerlingen hun frustraties kwijt. Zoals bij een saxofoonlerares, die van mening is dat wanhopige pubers de beste muzikanten worden, omdat zij meer passie in hun lichaam hebben. Daarom is ze maar al te nieuwsgierig naar de belevenissen van de jonge meisjes. De lerares stelt zich steeds meer op als psycholoog, maar ondertussen blijkt zij een eigen agenda te hebben.

Het verhaal is in wezen ondergeschikt aan de psychologische verwikkelingen tussen de jongeren. De meisjes krijgen door alle gebeurtenissen meer inzichten in groepsverbanden dan ze ooit hadden kunnen vermoeden. Voor de gemiddelde puber kan het lezen van De repetitie zeer nuttig zijn: niet alleen omdat ze veel leert over haarzelf en leeftijdsgenoten, maar ook over de relatie met ouders en docenten. Maar ook voor wie de puberteit al voorbij is, is De repetitie van Catton een heerlijke hersenkraker.